109338

W zobowiązaniach wzajemnych wierzycielowi przysługują do wyboru (493§1):

1)    może on żądać od dłużnika odszkodowania na zasadach ogólnych lub surogatów. Zobowiązanie utrzymuje się nadal

2)    może on odstąpić od umowy. Sam będzie zwolniony od obowiązku świadczenia, przy czym powinien zwrócić to wszystko co uprzednio otrzymał (494). Poza tym przysługuje mu roszczenie o naprawienie ewentualnej szkody.

Zasady te odnoszą się odpowiednio do częściowej niemożliwości świadczenia w zobowiązaniach wzajemnych.

E)Opóźnienie i zwłoka dłużnika

1.    Wprowadzenie

Niedotrzymanie przez dłużnika terminu to drugi - obok niemożliwości świadczenia - przypadek naruszenia zobowiązania szczegóbiie uregulowań)' Niedotrzymanie terminu spełnienia świadczenia, czyli opóźnienie, może nastąpić wskutek okoliczności:

1)    za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (wina własna) - zwłoka dłużnika (476)

2)    za które dłużnik nic ponosi odpowiedzialności

Występuje domniemanie prawne ze niewykonanie zobowiązania w tarninie, nastąpiło z przyczyn za które odpowiada dłużnik.

2.    Następstwa zwykłego opóźnienia

W odniesieniu do świadczeń niepieniężnych - na zasadach ogólnych, lecz bez tytułu roszczeń odszkodowawczych (471)

W odniesiaiiu do świadczą) pieniężnych - dłużnik zobowiązany jest zapłacić odsetki za czas opóźniaiia (481§1)

3.    Następstwa zwłoki

a)    zgodnie z regulamin ogólnymi wierzyciel może domagać się spełnienia świadczenia, tak jak zostało ono skreślone w treści zobowiązania

b)    swoiste następstwa prawne polegają przede wszystkim na zastosowaniu zasad)’ z art 471 - wierzyciel inoże domagać się naprawienia wynikłej dla niego stad szkody. Jeśli domaga się świadczenia, to odszkodowanie należy mu się tylko za szkodę wynikła z nieterminowego wykonania zobowiązania (477§1). Jeżeli jednak wskutek zwłoki świadczenie utraciło dla wierzyciela całkowicie lub w przeważającym stopniu znaczenie, to może go nie przyjąć I żądać wówczas naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania (477§2). Wtedy odszkodowanie obejmuje co najmniej cala wartość niespełnionego w tenninie świadczenia. Nie przyjęcie świadczona należy uznać za oświadczane woli wierzyciela o charakterze prawo kształtującym, na mocy którego następuje zmiana przedmiotu świadczaiia pierwotnego na odszkodowanie.

Ogóbie reguły odpowiedziabiości odszkodowawczej dłużnika ulegają obostrzeniu, jeżeli w czasie trwania zwłoki rzecz oznaczona co do tożsamości, będąca przedmiotan świadczaiia. została utracona lub uszkodzona. Dłużnik odpowiada tu na wet za przypadek. Brak związku przyczynowego miedzy zwlokła a utrata lub uszkodzeniem rzeczy przesadza o tym ze nie ponosi odpowiedzialności. c> wierzycielowi przysługuje uprawniane do wykonania zastępczego w trzech sytuacjach:

1)    gdy przedmiotan świadczaiia są rzeczy oznaczone co do gatunku wierzyciel może nabyć na koszt dłużnika taka sama ilość rzeczy tego samego rodzaju albo może żądać od dłużnika ich wartości. (479)

2)    gdy świadczaiie polega na czynieniu tego rodzaju, ze nie wymaga osobistego działania dłużnika, wierzyciel może żądać w takim przypadku upoważniaiia przez sad do wykonania należytej czynności na koszt dłużnika. W nagłych przypadkach może bez upoważniaiia (480§1)

3)    gdy świadczaiie polega na zaniechaniu wierzyciel może żądać upoważniaiia sadu do usunięcia na koszt dłużnika wszystkiego, co dłużnik wbrew zobowiązaniu uczynił (480§2). W nagłych wypadkach uprawniony jest także do działania nawet bez upoważniaiia sadu (480§3)

4.    Następstwa zwłoki w umowach wzajemny di

Wszystkie wymienione wyżej uprawniana przysługują wierzycielowi także w razie zwłoki dłużnika przy wykonywaniu zobowiązania z umowy wzajemnej Wierzycielowi przyznaje się alternatywne uprawniane do odstąpienia od umowy wzajemnej. Ustawa uzależnia wykonanie prawa do odstąpienia od wyznaczaiia dłużnikowi odpowiedniego dodatkowego terminu do wykonania zobowiązania z zagrodzeniem iz w razie bezskutecznego upływu tego taminu. wierzyciel od umowy odstąpi (491 §1). Wyznaczenie taminu nie jest konieczne gdy:

1)    uprawniane do natydmiiastowcgo odstąpiona zostało wyraźnie zastrzeżone w umowie (tzw. Lex commissoria)

2)    gdy wykonanie zobowiązania po terminie nie miałoby dla drugiej strony znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamiazony cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce.

Jeżeli świadczenia są podzielnc a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczaiia. wówczas uprawniane drugiej strony do odstąpiaiia umowy ulega ograniczeniu, mianowicie wierzyciel nie może odstąpić