110893

Organizacje pozarządowe

-    członkowie —* nie państwa, a związki, instytucje, osoby prawne i fizyczne z różnych państw mające wspólne interesy czy zainteresowania;

-    nie działają na podstawie u.ni, lecz na podstawie porozumień nieformalnych i wewiątrznoprawnych, co wg Rady Gosp.-Społ. jest podstawową cechą odróżniającą je od organizacji rządowych;

-    wg Karty NZ Rada Gosp.-Społ. może nawiązywać stosunki z pozarządowymi organizacjami celem konsultacji, stąd niektóre organizacje uzyskały status konsultacyjny (uczestniczą w posiedzeniach Rady jako obserwatorzy, itp.), dzięki czemu mają pośredni wpływ na państwa;

-    listawszystkich organizacji w Yearbook of International Organizalions (wydawany przez Unię Międzynarodowych Stowarzyszeń) —* 500 rządowych, 5000 pozarządowych w 2003 r.;

-    należą do nich min.: Światowa Federacja Związków Zawodowych, Liga Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża, Instytut P.M, Stowarzyszenie P.M (ILA) i in.;

Powstanie i rozwój organizacji międ/a-narodowych

-    od dnigiej połowy XIX w. zaczęły powstawać organizacje międzynarodowe, ze względu na potrzebę stałei współpracy w coraz szerszym zakresie między państwami, opartej na trwałych podstawach organizacyjnych (instytucjonalizacja)

-    obiektywne przyczyny rozwoju organizacji międzynarodowych:

*    postęp techniki;

*    zacieśnianie się stos. m., które doprowadziły do powstania i wzrostu współzależności państw w wielu dziedzinach, a m.in. w łączności i komunikacji, stosunkach gospodarczych, zagadnieniach społecznych, nauki i techniki, ochrony środowiska, a przede wszystkim w sprawach politycznych i utrzymania pokoju;

- pierwszy —* Międzynarodowy Związek Telegraficzny (Konwencja Paryska telegraficzna z 1856 r.) wraz z Międzynarodowy Biurem Zarządów Telegraficznych z 1868 t. ^ kolejne: Konwencja Berneńska z 1874 r. powołała Powszechny Związek Pocztowy (z międzynarodowym biurem w Bernie) Międzynarodowe Biuro Własności Przemysłowej (1883), Międzynarodowe Biuro Własności Literackiej (1886) i Międzynarodowe Biuro Higeny Publicznej (1908) najszersze kompetencje ma obecnie ONZ;

Kl-ASYFIKACJA organizacji międzynarodowych (rządowych)

-    według ich członkostwa:

*    organizacje powszechne/uniwersabie —» zmierzają do objęcia wszystkich państw i których statuty przewidują, że są one dostępne dla wszystkich państw, ale np. ONZ ze względów politycznych przez wiele lat była zamknięta dla byłej NRD;

*    organizacje regionabie/partykulame —* ich członkostwo w samym założeniu jest ograniczone np. do państw pewnego regonu geogaficznego (jak Unia Afrykańska) lub pewnego regionu geograficznego i pewnej kultury (jak Liga Państw Arabskich);

-    według zakresu ich kompetencji:

*    organizacje o kompetencjach ogólnych —* rozwijają działalność we wszystkich ważniejszych dziedzinach stos. m., np. ONZ, OPA, LPA, UA;

*    organizacje specjabie/funkcjonalne —* kompetencje ich są oganiczone do określonych, specjalnych dziedzin stos. m. np. Wspólnoty Europejskie i wszystkie tzw. organizacje wyspecjalizowane związane z ONZ;

—» najważniejsze stanowisko ma ONZ, gdyż jej celem jest osiąguęcie pokoju, a cele innych organizacji uzależnione są od pokoju na świecie/regionie;

-    według stopnia ich władzy w stosunku do państw członkowskich

*    organizacje o charakterze koordynacyjnym —*(klasyczny typ) koordynują i uzgadniają działalność państw, oparte na zasadzie suwerenności państw członkowskich;

*    organizacje ponadpaństwowe —» mają kompetencje ograniczające suwerenność państw członkowskich, głównie poprzez podejmowanie niektórych decyzji jako wiążących większością głosów, np. WE;

—* szczególna sytuacja w przypadku organizacji operacyjnych (powołane do celów operacyjnych, np. m. instytucje finansowe i organizacje zapewniające łączność satelitarną) —* podejmują decyzje i ustalają normy dla wszystkich państw, które w nich uczestniczą lub chcą z nich korzystać;