111182

Operacje pokojowe ONZ

W dotychczasowej praktyce oigany ONZ podjęły wiele operacji zinieizających do utizyinania światowego pokoju i bezpieczeństwa. Praktyka w tym zakresie kształtowała się w wyniku doraźnych potrzeb - w jednych przypadkach operacje podejmowano na podstawie uchwał RB, w innych decyzję podejmował Sekretarz Generalny.

Finansowanie koszty pokrywały:

•    zainteresowane strony.

•    z budżetu oficjalnego ONZ. gdy były stosunkowo niewielkie lub

•    z dodatkowych składek członków ONZ (decyzja ZO dot. operacja w Kongo).

Niektórzy jednak podnosili głosy, że w przypadku operacji zarządzonych przez Sekretarza Generalnego koszty mogą być pokryte jedynie ze składek dobrowolnie wniesionych.

Operacje pokojowa przybierają różny cliarakter, mogą to być:

•    obserwowanie.

•    stwierdzanie faktów.

•    pomoc w utrzymaniu porządku publicznego.

Wojska uczestniczące w operacji spełniają także funkcje militarne:

•    rozdzielanie stron konfliktu.

•    rozminowywanie obszaru objętego konfliktem,

•    nadzór nad przestrzeganiem sankcji i procesu rozbrojeniowego, i funkcje cywilne:

•    nadzór nad realizacją porozumień

•    oclirona ofiar i uchodźców.

•    organizacja i sprawowanie kontroli nad wyborami.

KNZ nie zawiera żadnych wskazów-ek odnośnie charakteru i zakresu tego rodzaju działalności. Nie ulega jednak wątpliwości, że tego typu działania nie wchodzą w zakres sankcji - gdyż zawrze wymagają zgody państwu, na terenie którego są przeprowadzane.

Od lat 90 XX w. rola operacji pokojowych ulega stałemu wzmocnieniu. W operacjach pokojowych w latach 1998 - 2000 uczestniczyło 775 tys. żołnierzy i cywilów. ONZ nie jest jednak dobrze przygotowana do prowadzenia tego typu działali, brak jest odpowiednich podstaw pianych, a niektórzy negują udział sił wojskowych w^r działaniach, które mogłyby być realizowane przez cywilów.

Są to operacje zmierzające do utizyinania pokoju lub przeciw-dzialania rozszeizeniu się konfliktu zbrojnego. często przy udziale oddziałów wojskowych. Operacje pokojowe są podejmowane na podstawie

-    uchw^rały Zgr. Ogól.

-    uchwały Rady Bezpieczeństw-a

-    decyzja Sekretarza Generalnego Cele pokojowych operacji ONZ,

a ) militarne - rozdzielenie stron konfliktu, rozminow^ranie obszaru objętego konfliktu, nadzór nad przestrzeganiem sankcji i procesu rozbrojeniowego.

b ) cywilne - oclirona ofiar i uchodźców. nadzór nad realizacją porozumień pokojowych