słowia024

te stanowią od dawna przedmiot zainteresowań wielu dyscyplin. Niestety, dotychczasowa praktyka badawcza wskazuje na niedostatki w ich wzajemnym oddziaływaniu. C. Renfrew (1987) wskazuje wprost na błąd petitio prin-dpii, obciążający współpracą między archeologią a językoznawstwem. Błąd ten ciąży zresztą również na współdziałaniu innych dziedzin nauki: historii, etnologii, a także niektórych dyscyplin przyrodniczych.

Postulując i realizując postulat podejścia integralnego C. Renfrew wykazuje jego zaskakującą efektywność i przydatność, zwłaszcza w interpretacji materiału archeologicznego, a także materiału etnologicznego; bez niego podejście globalne nic wchodzi w ogóle w rachubę. Sam opierając się na wynikach gruntownej analizy porównawczej dokonuje wnikliwego bilansu doświadczeń badawczych, ich osiągnięć i braków. Wprowadza nowe elementy do dotychczasowej problematyki studiów etnogcnetycz-nych. Stawia nowe hipotezy dotyczące np. topogenezy ludów indoeuropej skich, którą wiąże z procesami neolityza-cji. Zarysowuje w sposób niezwykle sugestywny program dalszych badań.

Istotnym i otwierającym nowe perspektywy poznawcze elementem tego programu jest dalszy rozwój zapoczątkowanej już współpracy nauk o człowieku ze współczesną genetyką. Dzięki możliwej dziś lekturze informacji zawartych w patrymonium genetycznym rodzaju ludzkiego możliwe staje się porównanie danych biologicznych dotyczących np. grup krwi i składu chromosomów z danymi, jakimi dysponują nauki humanistyczne. Stwarza to jeszcze jeden trwały pomost i płaszczyznę współpracy między biologią a naukami o kulturze. Szczególne znaczenie dla pogłębienia interpretacji kultur archeologicznych mają zwłaszcza osiągnięcia L. Cavallcgo-Sforzy (AJ. Ammerman, L.L. Cavalli-Sforza 1984; L. i F. Cavalli-Sforza 1995). Badacz ten korzysta z danych genetycznych, paleontologicznych, językowych, archeologicznych i pisanych, aby analizować i odtwarzać najistotniejsze aspekty procesów, których rezultatem jest zróżnicowanie biologiczne, kulturowe, etniczne i językowe rodzaju ludzkiego, choć-jak pisze Niels Bohr - „różnice w tradycjach różnych kultur są pod wieloma względami podobne do różnych, ale równoważnych sposobów opisywania doświadczenia fizycznego” (cyt. za: C. Levi-Strauss 1970, s. 389).

ETHNOGENETIC PROCESS: ARCHAEOLOGICAL RESEARCH EXPERIENCES AND THE FUTURĘ

One ofprimary objectives of ordering the obtained source materiał (its formal classification and typology according to the j criteria of time, place and materiał affiliation) is the elaboration I of taxonomic units associating attributes, sets of attributes, arti-facts and types of artifacts into patterns of higher order - cultural

assemblages, cultures, groups of cultures and technological com-plexes. Despite the passage of time, the ąuestion still remains open what type of relationship obtains between the series of so differentiated archaeological pattems and homologous series of social, linguistic and anthropological pattems.