111535

republikańskich Sianów Zjednoczonych Europy. Po wybuchu I wojny światowej przyłączył się do tych teoretyków socjaldemokracji, którzy dążyli do tworzeniu federacji republik europejskich (niemieckiej, polskiej, rosyjskiej itp.), czyli faktycznie organizacji socjalistycznych Stanów' Zjednoczonych Europy. Pod wpływem poparcia przez europejskie partie socjalistyczne wojennych celów rządów Lenin zmienił stanowisko w sprawach przyszłej federacji republik europejskich, wypowiadając tezę, iż „Stany Zjednoczono Europy są w ustroju kapitalistycznym albo niemożliwe do urzeczywistnienia, albo reakcyjne". Obawiał się bowiem, że nowe fontiy ścisłego współdziałania władców europejskich uniemożliwią skuteczne działania socjalistów. Mogłyby one wprawdzie ograniczyć światowe wpływy gospodarki USA i Japonii, ale groziłoby to osłabieniem ruchu socjalistycznego w Europie Do idei Stanów' Zjednoczonych Europy nawiązywała również Unia Paneuropejska założona w 1924 r przez hrabiego Richarda Coudenhove-Ka)ergiego, który szczególnie eksponował zewnętrzne zagrożenie dla kontynentu europejskiego ze strony mocarstw światowych Ratunek dla tntdnej sytuacji europejskiej upatrywał w doprowadzeniu do zjednoczenia kontynentu, a programowym dokumentem całego ruchu paneuropejskiego stały się publikacje „Pan-Europy". Kalergi proponował zespolenie działali ogółu państw europem-skich, wykluczając ze współdziałania jedynie Wielką Brytanie i ZSRR. W jego istnienie Brytyjczycy mieli wówczas szersze, pozaeuropejskie ambicje imperialne, natomiast ZSRR powstał na bazie cywilizacji turańsłdej, reprezentował niedemokratyczny ustrój i podważał lad wersalski. Jodenhove-Kalergi dążył do utworzenia z Europy ośrodka zdolnego do przeciwstawienia się innym ośrodkom wpływów światowych: Panameryce (USA), Imperium Brytyjskiemu. Związkowi Sowieckiemu (Euroazji) i dalekowschodniej Azji. Za podstawowy czynnik jednoczenia kontynentu uznał rozwój współpracy francusko-niemieckicj. W 1926 r. Kalergi zwołał uroczysty kongres Unii Paneuropejskiej w Wiedniu z udziałem 2 tys. delegatów reprezentujących 24 państwa. Uchwalono nowy statut i program działania, a jego organizator został prezydentem Unii Paneuropejskiej W rok później honorowym prezesem Unii został Aristide Briand Kiach na giełdzie nowojorskiej w październiku 1929 r. i wybuch światowego kryzysu gospodarczego wpłynął na rozwój tendencji autarkicznych i osłabił w Europie zainteresowanie ideą paneuropejska Mimo tego Briand ze swym szefem gabinetu A!exisemLegerem przygotował w 1930 r. nowe memorandum uzasadniające konieczność jednoczenia kontynentu: federacji opartej na unii i zachowania zbiorowej solidarności. Wskazywał w nim na potrzebę tworzenia stałych organów unijnych (Konferencji Europejskiej, Stałego Komitetu Politycznego, Sekretariatu) i siedziby w Genewie (w pobliżu centrali Ligi Narodów). Po dalszych dyskusjach nad memorandum Brianda powołano tylko