99524

1. Orientacje niepodległościowe Polaków przed wybuchem I wojny światowej

Postawy Polaków:

■    istnienie dwóch skrajnych postaw: rezygnacji, wynikłej z doznanych klęsk oraz woli walki i rozbudzenia aspiracji niepodleglościow ych

■    więzy rodzinne sprzyjały przekazywaniu tradycji walk narodowowyzwoleńczych

L warunkowania międzynarodowe:

■    wzrost wrogości między Austro-Wegrami i Niemcami a Rosją rozbudza nadzieję na wybuch „wojny powszechnej" pomiędzy zaborcami

Orientacja prorosyjska (..pasywiści") - obóz narodowy

■    reprezentowana przez Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne powstałe w 1897 r. Głównym ideologiem ruchu był Roman Dmowski. Inną ważną postacią był Zygmunt Balicki - twórca konspiracyjnego Związku Młodzieży Polskiej (tzw. ZET)

■    program narodowo-demokratyczny opierał się na religijności, więzach rodzinnych, tradycji pozytywistycznej

■    opozycja wobec socjalistów i mniejszości narodowych, akcenty antysemickie

■    przekonanie, że Polakom najbardziej zagraża germanizacja. Zwycięstwo Austro-Węgier i Niemiec miało oznaczać narodowy koniec Polaków. Natomiast zwycięstwo Rosji miało spowodować zjednoczenie ziem polskich pod berłem cara. co stanowiłoby otworzenie drogi do niepodległości

■    kultura polska stoi wyżej od kulmry rosyjskiej, dlatego nie należy obawiać się msyfikacji

■    Endecja starała się działać legalnie w parlamencie rosyjskim (np. w 1907 r. po zbojkotowaniu przez lewicę polską wyborów narodowi demokraci zdobyli w Dumie 34 mandaty). Przewodniczącym Koła Polskiego w Petersburgu był Roman Dmowski

■    poza zaborem rosyjskim endecja działała w zaborze pmskim i austriackim przeciwko germańskiemu zaborcy (m.in. aktywizowała młodzież w ramach Drużyn Potowych „Sokoła”, pod dowództwem Józefa Hallera, czy też Polskich Drużyn Strzeleckich)

Orieutaga proautriacka Cjjsttsaśdll

• jej zwolennikami była radykalna młodzież z zaboru rosyjskiego oraz niemal wszystkie ugrupowania galicyjskie (także lojalistów tzn. galicyjskich konserwatystów, zakładających odrodzenie Polski w ramach trialistycznej Monarchii Austro-Węgiersko-Polskiej)

■    główną siła orientacji była Polska Partia Socjalistyczna a właściwie PPS-Frakcja Rewolucyjna, na czele której stał Józef Piłsudski. Po klęsce rewolucji 1905 r. jej członkowie schronili się w Galicji, gdzie w 1908 r. założyli Zw iązek Walki Czynnej (do którego należeli m.in. Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski)

■    z orientacją związana była galicyjska Polska Partia Socjaliio-Deniokratyczna, na czele z Ignacym Daszyńskim, konserwatyści oraz PSL (na czele z Jakubem Bojko. Jenem Stapińskim i Wincentym Witosem)

■    w ramach koordynacji działali utworzono w 1912 r. Polski Skarb Wojskowy oraz Komisję Skoufederowanych Stronnictw Niepodległościowy di, stanowiącą zalążek przyszłego rządu

■    orientacja zakładała, że Polska może odzyskać niepodległość jedynie w wyniku czynu zbrojnego przy poparciu Austro-Węgier

Oriaitagarewołuo jiia (lewica iiiteniacjoiiaU* tyczna)

■    reprezentowana przez Socjaldemokrację Królestwa Polskiego i Litwy (na czele z Feliksem Dzierżyńskim. Janem Marchlewskim i Różą Luksemburg)

■    z tą orientacją sympatyzowała PPS-Lew ica

■    postulat powszechnej rewolucji europejskiej; sprawy niepodległości nie podejmowano, gdyż uważano, że naród polski stopił się już ze społeczeństwami państw zaborczych

^a zwycięstwo rewolucji miało rozwiązać problem narodowości i granic