111815

Przeszłość i teraźniejszość

Klimat na świecie ciągle się zmienia. Zmieniał się okresowo, często w sposób zasadniczy, przez cały czas istnienia naszej planety i to zarówno przed, jak i po pojawieniu się na niej człowieka. Zmiany te wahały się od nieznacznych fluktuacji, odnotowanych w okresie, gdy prowadzono już badania instrumentalne (trwających - jak np. w przypadku susz na Sahelu od drugiej połowy lat sześćdziesiątych - dekadę lub kilka dekad) aż po zmiany obejmujące całe okresy geologiczne, które trwały wiele milionów lat. Okresy ekstensywnego rozwoju lodowców były podzielone milionami względnego ciepła, w czasie których na większości terenów czasze lodowe prawie zupełnie zanikały.

Zmiany klimatyczne o dużym znaczeniu, aczkolwiek stosunkowo krótkotrwale, były typowe także dla XX wieku, przy czym ostatnio coraz trudniejsze staje się oddzielenie przyczyn naturalnych tego zjawiska od tych, które zostały spowodowane działalnością człowieka. Przede wszystkim jednak XX wiek jest okresem globalnego ocieplenia. Średnia temperatura zwiększyła się o mniej więcej 0,3-0,6 stopni Celsjusza, przy czym lata 80-te i 90-te były szczególnie cieple. Dziesięć najcieplejszych lat w ostatnim 130-leciu przypada właśnie na te dwie dekady.

Widać zatem jasno, że klimat rzadko, jeśli w ogóle kiedykolwiek, był stabilny. Zmieniał się wielokrotnie, i to znacznie, we wszystkich szerokościach geograficznych, a zmiany te występowały w każdym okresie dziejów Ziemi. Wahania klimatu są więc niezależne od działalności człowieka i nie ma żadnych powodów, by sądzić, że nie będą następowały także w przyszłości. Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że wystąpią. Przeszłość i teraźniejszość jasno wskazują, ze sporządzając prognozy klimatu, musimy uwzględniając -wszystkie naturalne mechanizmy- siły napędowe nieustannych zmian na Ziemi. Wszelkie spowodowane przez człowieka zmiany klimatu powinny być postrzegane z uwzględnieniem tych znaczących naturalnych wahań. Zastanówmy się więc teraz, czym są owe naturalne mechanizmy, powodujące niestabilność klimatu.