114046

-    Egzotoksvnv to białka wytwarzane i uwalniane z komórki w celu wywołania toksyczności. Mogą być wspólne dla wszystkich bakterii z rodzaju / gatunku (kodowane przez geny chromosomalne) lub charakterystyczne wyłącznie dla szczepu patogennego (kodowane przez plazmidy i fagi lizogenne).

Większość egzotoksyn składa się z domeny wiążącej oraz domeny aktywnej - pierwsza łączy się z

określonym receptorem i determinuje rodzaj atakowanej tkanki i wywiera efekt toksyczny (rzadko toksyczność polega na zablokowaniu samego miejsca wiązania). Dzielą się na:

_ enterotoksyny - działają na przewód pokarmowy, np. toksyny depłochwiejne (Lt-I, LT-II), ciepłostałe (ST) czy toksyna choleiy,

_ neurotoksyny - działają na układ nerwowy, np. toksyna botulinowa i tężcowa (tetanospazmina),

_ cytotoksyny - działają na komórki rożnych tkanek, np. toksyna błonicy i toksyna A Pseudomonas.

-    Endotoksyny są lipopolisacharydami (LPS) pochodzącymi ze ściany komórkowej bakterii

G(-).

Endotoksyny rożnych bakterii różnią się siłą i zdolnością do wywoływania objawów klinicznych. Nie są one wydzielane aktywnie - uwalniane są w momencie śmierci (lizy) bakterii. Endotoksyny są odpowiedzialne za rozwój posocznicy i wstrząsu septycznego, które charakteryzują się hipotensją, gorączką, leukopenią, zahamowaniem fagocytozy i ciężką biegunką. Patogeneza obejmuje aktywację makrofagów i uwolnienie cytokin prozapalnych (TNF-a, IL-1, IL-6, IL-8), odpowiedzialnych za większość objawów ogólnoustrojowych. Posocznica i wstrząs septyczny są związane z dużą chorobowością i śmiertelnością.