114291

Michał z Mon tein (Montagne)

Dziadek handlował soloną rybą, ojciec kupił posiadłość, a Michał był panem na Monteia Dzieło życia - „Eseje” („Próby”)

•    był wynalazcą tej formy literackiej - komentował kwestie z subiektywnego punktu widzenia. Swobodnie toczona dywagacja, bez głębokiej specjalizacji.

•    pewne kwestie teoretyczne będące przedmiotem zatargu są kwestiami abstrakcyjnymi. Znaczenie praktyczne jest żadne, mogą mieć znaczenie dla fanatyków.

•    pisanie to nie jest zajęcie dla ziemianina

•    Mon tein musiał przedstawiać swoje zajęcie jako efekt kaprysu, zachcianki, bez dbałości o efekt (nieudolne maskowanie)

•    tekst fundamentalny dla francuskiej kultury literackiej

•    dzieło powstawało kilkadziesiąt lat - obraz jego wew. przemiany

•    gdy zaczynał pisać był młodym, wszechstronnie wykształconym człowiekiem i łacinę znał od kołyski

•    dużo erudycji w jego dziełach. Mnóstwo cytatów dla szpanu.

•    później autor nabiera do siebie dystansu, przestaje udawać. Ten dystans staje się wartością, dzieło zaczyna modelować jego życie. Życie staje się inscenizacją, materiałem do dzieła.

•    jego książka w wielu domostwach fr. stanowiła jedyną zawartość biblioteczki - funkcje poznawcze (opowieści z podróży), poradnik, elementy intymne, pamiętnik (prawda o rzeczywistości nieważna, istotne są wrażenia, oglądy rzeczywistości - na ich podstawie dochodzimy, czym jest rzeczywistość)

Zawartość dzieła, aspekty.

•    Sceptycyzm

nie jest tutaj podstaw ą teoretyczną, ma charakter pragmatyczny, jest sposobem życia, niepoddawania się rzeczywistości, chodzi o nabranie dystansu. Dociekania teoretyczne nie są bezwartościowe, ale bezużyteczne. Prowadzi do unikania spraw drażliwych, chroni przed fanatyzmem, nie pozwala zaangażować się do końca. Jest sposobem uprzyjemniania sobie życia. Jest elementem sztuki życia, która sprowadza się do kultywowania niezależności (zew. i od własnych namiętności, od zbiorowości, od społeczeństwa, od więzów z innymi ludźmi, od śmierci - lęk przed śmiercią nie może nas zdominować). Dążenia do niezależności nie da się osiągnąć zaraz, wymaga to pracy.

•    Naturalizm

Szczególne zainteresowanie przyrodą, która uczy umiani, także człowieka jako części natury

•    Racjonalizm

Jako postawa życiowa - docenienie rozumu, pochwycenie spostrzeżenia, że ludzie są różni. Natura ludzka urzeczywistnia się w różnych osobnikach. Rola prawa - kodyfikacja obyczajów, coś co czyni życie wygodniejszym. Miejsce na tolerancję, wyrozumiałość.

Autor skupia w swoim dziele większość renesansowych wątków. W swoim dziele przedstawia ludzkie życie tak jak ono się toczy. Smakowanie życia, czynienie go przyjemniejszym - w tym zawiera się prawdziwa idea humanizmu.

Zapoczątkował modę na pisanie esejów. Jego postawa stała się charakterystyczna dla Francuzów, literatury francuskiej.