114940

Dzięki uzyskaniu nowych prerogatyw prezydent Ignacy Mościcki, kilka dni po uchwaleniu noweli wydal dekret o organizacji najwyższych sił zbrojnych. Dekret ten był spełnieniem postulatów, zgłaszanych od dłuższego czasu przez J. Piłsudskiego Na jego podstawie została powołana do życia instytucja Najwyższego Inspektora Sił Zbrojnych. Formalnie instymcja ta miała podlegać tylko prezydentowi z pominięciem Sejmu i rządu. W przypadku wybuchu konfliktu militarnego Generalny Inspektor miał automatycznie pełnić funkcję Naczelnego Wodza. Stanowisko Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych objął J. Piłsudski.

Rząd

Ustawa wzmocniła pozycje rządu, poprzez ustalenie ścisłych terminów uchwalania ustawy budżetowej. W przypadku gdyby Sejm przekroczył termin jej rozpatrywania, ustawa przechodziła w kształcie przedstawionym

przez radę ministrów.

Sejm

Nowela przewidywała, iż prawo rozwiązania Sejmu otrzymał prezydent, który dokonywał tego aktu na wniosek prezesa rady ministrów. W praktyce oznaczało to. iż parlament utracił prawo rozwiązania się na

mocy własnej uchwały.

W przypadku nie dotrzymania terminu w rozpatrywaniu ustawy budżetowej, przechodziła ona w brzmieniu

ustalonym przez rade ministrów.

Rozpatrywany prze Sejm wniosek o wotum nieufności dla rządu mógł zostać poddany pod głosowanie na tym samym posiedzeniu na którym został zgłoszony.

Do 1926 roku w Polsce panował system rządów parlamentarnych w skrajnej postaci (tzw. Sejmokracja). Nowela sierpniowa dokonała poważnych zmian ustrojowych: zmieniła uprawnienia prezydenta oraz rządu Powszecluiie jest ona przypisywana politykom sanacyjnym, jednak w rzeczywistości była ona dziełem ugrupowali centrowo -prawicowych. Podwaliny pod nowelę sierpniową zostały podłożone już w 1923 roku. w pakcie lanckorońskim (była to umowa o współdziałaniu między Związkiem Girześcijańskiej Jedności Narodowej a PSL - koalicję tę nazywano Chjeno-Piastem).

Do uchwalenia Noweli sierpniowej doszło 2 VIII 1926 roku z inicjatywy rządu. Pełna nazwa tej noweli brzmi: „Ustawa zmieniająca i uzupełniająca Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 1921 roku". Na mocy Noweli sierpniowej prezydent zyskał prawo do rozwiązywania na wniosek Rady Ministrów parlamentu przez upływem kadencji. Sejm został pozbawiony prawa samorozwiązywania się. Prezydent zyskał prawo do wydawania rozporządzeń z mocą ustaw (w razie nagłej konieczności, pomiędzy kadencjami Sejmu i Senatu). Prezydent mógł też wydawać rozporządzenia z mocą ustawy w zakresie ustawodawstwa państwowego w trakcie trwania kadencji parlamentu. Zyskał też specjalne uprawnienia budżetowe. Bezpośrednio po uchwaleniu Noweli sierpniowej prezydent zyskał prawo wydawania rozporządzeń z mocą ustawy do czasu wybrania Sejmu i Senatu II kadencji, co nastąpiło w 1928 roku

Rola parlamentu była stopniowo pomniejszana. Sprawami państwa faktycznie kierował Józef Piłsudski 18

Mała Konstymcja z 20 lutego 1919 r. to Uchwala Sejmu Ustawodawczego z dnia 20 lutego 1919 r. w sprawie powierzenia Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa (Dz.Pr.P.P. Nr 19. poz. 226).

[^Ustrój państwa wg Małej Konstytucji łedytujł