115115

występowały w społeczeństwie pierwotnym grupy hidzkie w postaci hord i plemion stosunki między tymi grupami cechuje nienawiść i wrogość

-    jedne hordy podbijają drugie, czynią z nich niewolników, każą na siebie pracować państwo służy lepszemu zachowaniu ganmku podbój słabszego przez silniejszego każde państwo powstało poprzez akt siły

podział na rządzących i rządzonych opiera się na odmienności pochodzenia i ras

państwo ma służyć „stworzeniu wyższych warunków istnienia, pierwotnie tylko dla względnie malej grupy społecznej" rozwój ma na celu zdobywanie coraz większego dobrobym siedem zasadniczych cech państwa

1)    najdoskonalsza forma organizacji społeczeństwa

2)    władcze mniejszość panuje nad większością poddanych

3)    między poddanymi a panującymi zachodzi różnica ras

4)    stosunki panowania określa prawo państwowe

5)    państwo powstaje na drodze walki i podboju 6} jest geograficzną siedzibą ludności (obywateli)

7) dwa państwa łączy przyjaźń tylko ze względu na wrogość wobec państw trzeciego (pokój to okres między wojnami i służy przygotowaniu do wojny) w państwie rozwijają się naród, klasy i stany 3klasy => 1) zwycięzcy 2) stan średni    3) zwyciężeni

3.    Hobbes

umowa społeczna stanowi wyjście podyktowane rozsądkiem

ludzie zawierają umowę na zasadzie „każdy z każdym" i przekazuje władzę suwerenowi władza suwerena jest niepodzielna i niepozbywalna

wyjście ze stanu anarchii i osiągnięcie poziomu życia uporządkowanego i bezpiecznego

ustanowienie drogą umowy społecznej suwerena powoduje przekształcenie się zbiorowości ludzi w państwo

4.    Rousseau

państwo (powstanie) wiązało się z rozwojem wytwórczości człowiek dążył do poszerzenia swojego majątku powstaje prawo własności = > podział na biednych i bogatych wykształcają się organizacje życie społecznego

umowa zrzeszenia => państwo (miało „słabszych zabezpieczać przed uciskiem, ambitnych powściągać) pojawia się nierówność społeczna (biedni i bogaci, rządzący i rządzeni)

umowa zrzeszeniowa usankcjonowała rządy despotyczne oraz pogłębiła nierówność w społeczeństwie Rousseau postuluje powrót do idei umowy społecznej

szukał formy, która by broniła i chroniła całą siłą wspólnie osobę i dobra każdego członka i przy której każdy, łącząc

się ze wszystkimi, słuchałby jednak tylko siebie i pozostał rówiue wolny jak poprzednio

umowa przynosząca uszczerbek jednostce bądź ludowi byłaby sprzeczna z naturą

umowa dotyczy wszystkich i wszystkich wiąże jednakowo

przetworzenie naturalnej wolności w wolność cywilizacyjną

człowiek oddaje wszystkie swe przywileje ale otrzymuje je z powrotem w postaci chronionej przez prawo

5.    Engels

powstanie państwa z rozpadu małych i nieskomplikowanych wspólnot ludzkich na antagonistyczne grupy społeczne rozwój wytwórczości dokonujący się w związku z doskonaleniem narzędzi i metod pracy sprawiał stopniowy podział społeczeństwa ze względu na rodzaj pracy i nierównomiemość w podziale bogactwa społecznego wprowadzenie gospodarki indywidualnej => własność prywatna stopniowe przywłaszczenie środków produkcji przez jednych podział społeczeństwa na eksploratorów i eksploatowanych w miejsce wspólnot rodowych powstaje państwo organizacja rodowa przekształca się w organizację terytorialną przeobrażenia polegały na wyodrębnieniu organów państwowych od reszty społeczeństwa, ukształtowania się odrębnego aparatu przymusu oraz ludzi zawodowo zajmujących się rządzeniem

3 formy powstania państwa: 1) droga ateńska (przeciwieństwo klas) 2) droga rzymska (narost antagonizmów klasowych) 3) droga germańska (rodowo • plemienna)

6.    Arystoteles o istocie państwa

-    „każde państwo jest pewną wspólnotą a każda wspólnota powstaje dla osiągnięcia jakiegoś dobra (wszyscy bowiem w każdym działaniu powodują się tym, co im się dobrem wydaje), to jasną jest rzeczą, że wprawdzie wszystkie „wspólnoty" dążą do pewnego dobra, lecz przede wszystkim czyni to najprzedniejsza ze wszystkich, która ma najważniejsze ze wszystkich zadań i wszystkie inne obejmuje: Jest niątzw. państwo i wspólnota państwowa." wspólnota państwowa jest najważniejszą wspólnotą ludzką i jest zarazem wspólnotą wszechobejmującą w społeczeństwie

państwo musi się troszczyć o sprawiedliwość

„Sprawiedliwość zaś jest znamieniem państwa, wymiar jej jest bowiem podstawą porządku istniejącego we wspólnocie państwowej, polega zaś na ustaleniu tego, co jest sprawiedliwe" celem państwa jest zorganizowanie ludziom dobrego życia

2