115370

dla danej społeczności). Natomiast normy moralne służą do wartościowania zachowań ludzi z punktu widzenia dobra, zła jako pojęć antynomicznych, nie służą do oceniania legalności czy też nielegalności zachowań (tak będzie w przypadku normy prawnej). Norma autonomiczna - taka norma, w której występuje identyczność normodawcy i adresata normy. Jednostka decyduje się sama sobie narzucić określony sposób postępowanie. Norma hctcronomiczna - norma, w której nie ma identyczności normodawcy i adresata normy, a normodawcą jest jakiś czynnik zewnętrzny w stosunku do jej adresata, zwykle anonimowy. Normodawcą może być zwyczaj, istota nadprzyrodzona, ustawodawstwo, natura rzeczy, idea dobra czy sprawiedliwości^ np. wszelkie zakazy stworzone przez prawo). System normatywny, ciężko go określić, to jest ogół norm, niekoniecznie( nie tylko) związanych z regulacjami prawnymi, dlatego występuje masa pozaprawnych systemów normatywnych, np. normy moralne, obyczajowe, normy tego czy innego Kościoła, jakiś organizacji społecznych, itp. Ma to jednak ważne znaczenie, bo tworzą ważną rolę w życiu społecznym, a art5 kc, stanowi nie możne czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Wypowiedzi performatywne, inaczej performatywy, to szczególny rodzaj zdań John Langshaw Austin rozważając zagadnienie zdań, dla których nie da się ustalić prawdziwości (np. zdania etyczne,) wyróżnia nową kategorię takich zdań, tak zwane wypowiedzi lub zdania performatywne (na przykład: "tak" podczas zaślubin, "mianuję Cię porucznikiem", itd), które w sposób bezpośredni są czynami, stwarzającymi realne skutki, zdania z czasownikiem w pierwszej osobie liczby pojedynczej, czasu teraźniejszego, trybu oznajmującego strony czynnej, np: " doradzam ci, żebyś..."," przestrzegam cie przed...", "obiecuje ci","przepraszam...", "potępiam cie", "udzielam ci nagany ".Wyjątkowość performatywów kryje się w tym, że wypowiadając je rzeczywiście, nie tylko mówimy, ale również przez mówienie wykonujemy czynność- czynnie uczestniczymy, lub sugerujemy, że coś jest prawdą, lub nieprawdą. Austin podaje jako przykład takiej sugestii zaślubiny :mężczyzna, wypowiadający formułę:"biorę sobie ciebie za żonę" nie tylko mówi, ale też- w odpowiednich okolicznościach, tzw konwencji-sugeruje, że nie jest jeszcze żonaty i słowami zawiera małżeństwo. Konwencja, do której odwołujemy się performatywem, podkreśla Austin, musi istnieć, nie może być fikcyjna i musi być powszechnie uznana. Kolejną zasadniczą regułą jest zgodność konwencji i okoliczności jej towarzyszącej. Nie istnieje, na przykład, konwencja rozwiedzenia się z małżonkiem, przez sam fakt oświadczenia tego; potrzebne są określone warunki.