Wyjaśnienia pojęć odnośnie referatu dotyczącego fragmentu książki Tillmana „Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie", s.8-19.
Osobowość- specyficzna struktura zawierająca cechy, właściwości oraz kompetencje działania, która jest charakterystyczna dla poszczególnych ludzi. Taka struktura powstaje podczas całego życia danej jednostki dzięki zdobywanemu przez tą jednostkę doświadczeniu.
Indywidualność- to zespół cech psychicznych stanowiących osobowość człowieka. Dzięki temu jednostka odróżnia się ona od innych jednostek.
Charakter społeczny- to ta część osobowości, która jest wspólna dla poszczególnych grup etnicznych, narodów itp. I która powstaje poprzez doświadczenia tychże grup. Chodzi tutaj o takie cechy jak obyczaje, formy pozdrawiania się. W każdym przypadku dorastająca jednostka nabywa te cechy charakterystyczne dla swojej grupy i przez to także odpowiednie elementy charakteru społecznego.
Teoria bioloeistyczna- tłumaczy ona indywidualne i społeczne zachowania ludzi czynnikami biologicznymi. Są one w pewnym stopniu określone już przed narodzinami np. poprzez dziedziczność. Taką teorię propagowali m.in. Muller i amerykański psycholog Jensen.
Teoria idealistyczna- wg niemieckiego filozofa Dilthey'a mówiła, że powstawanie osobowości to przede wszystkim proces dojrzewania, którego można opisać ale nie można zbadać empirycznie.
Teoria pedagogiczna- zajmuje się ogólnie problematyką wychowywania ludzi. Obejmuje ona zakres przede wszystkim kształcenia i wychowania w szkole. Wszystkie inne obszary wpływające na jednostkę takie jak np. rodzina czy zakład pracy są przez tą teorię lekceważone.
Socjalizacja trzeciorzędowa- socjalizacja następująca w wieku dojrzałym
Uspołecznienie- przygotowanie człowieka do pełnienia ról społecznych oraz wpajania norm, wartości, zasad.