115962

“Lądową:

-    Płazy tarcz ogłowe- labiryntodonty - bardzo liczne.

-    Plaży bezogonowe* rząd płazów obejmujący zwierzęta przypominające żabę. Obejmuje cztery podrzędy. do który cli zalicza się ok. 30 rodzin. w^r tym również żyjące w Polsce: żab owa te, ropuchowate, ropuszkowate. rzekotkowate i gr/ebi uszko wat c.

Płazy bezogonowe odróżniają się od pozostałych przedstawicieli gromady brakiem ogona, sylwetką krępą, zwartą (brak form "wężopodobnycłi") i silnymi skocznymi kończynami tylnymi Głowa płazów bezogonowych jest zazwyczaj duża. zaopatrzona w bardzo szeroki otwór gębowy. Oczy są wypukłe, wystające: gałki oczne mogą być wciągane w głąb oczodołów.

-Synapsydy (gady ssa ko kształtne)- od triasu środkowego (drapieżcy) i triasu późnego (roślinożercy) są wypierane przez tekodonty i zanikają wTaz z koncern triasu.

Tekodonty- parafiletyc/na grupa wczesnych aichozaurów (gadów naczelnych) o budowie pokrojowo przypominającej krokodyle. ale z bardziej prostymi nogami niż inne gady. Poza najprymitywniejszymi formami większość posiadała uzębienie tckodontyczne - zęby osadzone w zębodołach szczęki i żucłiwy. Czaszka diapsydalna. zęby zwykle ostre i zakrzywione ku tyłowi.

•Dinozaury* zdominowały ziemskie ekosystemy na ponad 160 min lat. pojawiając się w^r środkowym triasie. Pod koniec okresu kredy, około 65 min lat temu, katastrofalne wymieranie skończyło ich dominację na lądzie na wszystkich kontynentach. Jedna grupa dinozaurów przeżyła do dnia dzisiejszego: większość taksonoinów uważa, że współczesne ptaki są dinozaurami z grupy teropodów. Niemal wszystko, co możemy powiedzieć o dinozaurach, wiemy z informacji odczytanych z ich szkieletów i innych skamieniałości (tr opów, odcisków części miękkich, koprolitów). Chociaż rzadko zdaiza się znaleźć kompletny szkielet, to jednak nawet z icli poszczególnych fragmentów można zrekonstruować wygląd całego dinozaura.

-Zauropody- infrarząd dinozaurów z rzędu dniozaurów gadziomiednicznych (Saurischia). Należały do niego największe zwierzęta lądowe, jakie kiedykolwiek stąpały po ziemi. Wszystkie były roślinożerne. Odkryto, że ostatnie z zauropodów. żyjące około 65 min lat temu na terenie dzisiejszych Indii, mogły żywić się także trawami. Zauropody miały małe głowy na bardzo długich szyjach i długie ogony jako przeciwwagę dla ich szyj. Zęby stępione shipkowate lub łopatkowate, najczęściej rzadko rozmieszczone. Zwierzęta te zwykle poruszały się stosunkowo powali na czterech gruby cl), shipowatych. pięciopalczastych nogach o palcach silnie skróconych z tępymi pazurami występującymi tylko na 1 palcu przednich kończyn oraz 1. 2 i 3 palcu kończyn tylnych. Nozdrza były przesunięte daleko ku tyłowi, umieszczone w górnej części czaszki, czasami bardzo blisko oczu.

-Teropody- podrząd dinozaurów z rzędu dinozaurów gadzio miedniczny cli Wszystkie były dwunożne i mięsożerne (drapieżniki, jak i padlinożercy). Poruszały się w^r postawie półwyprostowanej. Kończyny tylne długie silnie umięśnione z podudziem dłuższym od uda. dzięki którym potrafiły szybko biegać. Tylne kończyny był)¹ o 2/3 dłuższe od przednich i posiadały do trzech palców. Przednie kończyny krótsze od tylnych zakończone chwytnymi palcami (ich liczba była zredukowana: 1-4) z pazurami. Posiadały' również dhigi ogon, który ułatwiał im szybką pogoii za ofiarą. Duże oczy wskazują na bardzo dobry wzrok. Zęby ostre sztyletowate, bocznie spłaszczone z ząbkowanymi krawędziami. Niektóre utraciły zęby na rzecz kostnego dzioba, otoczonego rogową warstwą. Mięśnie szczęk dobrze rozwinięte.

-Pterozaury- rząd latających gadów z giupy archozaurów (gadów naczelnych) żyjących od późnego triasu do końca kredy (230 do 65,5 min lat temu), blisko spokrewnionych z dinozaurami.

Były pierwszymi aktywnie latającymi kręgowcami i największymi latającymi zwierzętami wszech czasów. Przez 150 milionów lat zanim wymarły dominowały w powietrzu, skolonizowały wszystkie kontynenty i wykształciły wielką rozmaitość fonu i rozmiarów.