112869

zachowanie dłużnika powoduje szkodę i wierzyciel może wystąpić z roszczeniem odszkodowawczym. Tę szkodę wierzyciel musi w sądzie udowodnić.

Odpowiedzialność - rodzaje, pojęcie

Pojęcie odpowiedzialności jest związane z pojęciem długu. Dłużnik ponosi odpowiedzialność cywilnoprawną, gdy świadczenia nie spełni.

Pojęcie odpowiedzialności za długi - możliwość przymusowej realizacji obowiązku; negatywne konsekwencje dla dłużnika, gdy dłużnik dobrowolnie nie postąpił zgodnie z treścią zobowiązania.

Dwa rodzaje odpowiedzialności cywilnoprawnej:

1.    Osobista - historycznie starsza, pierwotnie dłużnik popadał w niewolę i w tym sensie odpowiadał osobiście, swoją osobą (nawet w średniowieczu). Współcześnie, w naszym systemie prawnym tak nie jest. Odpowiedzialność osobista sprowadza się do odpowiedzialności majątkowej - całym majątkiem obecnym i przyszłym, jaki miał w chwili zaciągania zobowiązania i takim, który będzie miał w chwili przeprowadzania przeciw niemu egzekucji. Są jednak składniki wyjęte spod egzekucji (np. przedmioty kultu religijnego). Odpowiedzialność osobista może być złudna, bo dłużnik może nie mieć majątku, z którego wierzyciel będzie mógł się zaspokoić. W pierwszej kolejności ściągane są wierzytelności publicznoprawne, potem alimentacyjne, a na końcu zabezpieczone rzeczowo - cywilnoprawne.

2.    Rzeczowa - to jest też odpowiedzialność majątkowa, ale polega na odpowiedzialności dłużnika konkretnymi składnikami jego majątku, wiąże się z ograniczonym prawem własności (hipoteka, zastaw, zastaw rejestrowy), ale o ile hipoteka jest ustanowiona na nieruchomości, tak zastaw - na ruchomościach i papierach wartościowych. Prawo względne - wierzytelność -jest zabezpieczone prawem bezwzględnym (rzeczowym ograniczonym). Te dwa prawa są akcesoryjne, związane ze sobą. Odpowiedzialność rzeczowa polega na tym, że dłużnik rzeczowy godzi się z tym, że wierzyciel będzie mógł się zaspokoić z tego przedmiotu zabezpieczenie rzeczowego

Zabezpieczenie rzeczowe zapobiega problemowi występującemu przy wierzytelności osobistej, gdy może ktoś majątek sprzedać i wierzyciel nie może już z niej się zaspokoić. Przy hipotece tego nie ma, bo obciąża daną nieruchomość, niezależnie od tego, kto jest jej właścicielem - następuje wpis do księgi wieczystej. Jeśli jest zbyta, to wraz z obciążeniem. Drugi powód, to kolejność zaspokajania się wierzycieli - w pierwszej kolejności zaspokajają się wierzyciele hipoteczni, rzeczowi, przed osobistymi.

Dłużnik rzeczowy i wierzyciel rzeczowy występuje np. przy hipotece. Ta sama osoba nie może być dłużnikiem osobistym i rzeczowym jednocześnie. Gdy biorę kredyt w banku, zabezpieczam go na hipotece. Zbywam wierzytelność i inna osoba jest dłużnikiem rzeczowym.

Poręczenie - zabezpieczenie osobiste - dłużnik osobisty, poręczyciel, wierzyciel osobisty.

Kontuzja - np. bank nabywa wierzytelność zabezpieczoną na hipotece.