Niezależnie od dochodzenia wykonania liniowy, wierzyciel może żądać od dłużnika, aby ten naprawił wszelką szkodę, jaką wierzyciel poniósł przez to. że dłużnik nie wykonał umowy w ogóle albo nie wykonał jej w sposób należyty Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wierzycielowi niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy nazywamy odpowiedzialnością kontraktową (contraclus — umowa).
Wierzyciel może też zrezygnować z dochodzenia wykonania świadczeń umownych przez dłużnika i ograniczyć się do żądania naprawienia szkody
Odpowiedzialność kontraktowa dłużnika nic ma ctiaraktcni bezwzględ
nego i nic w każdych waninkach występuje, niewykonanie zobowiązania umownego może być bowiem spowodowane przez okoliczności niezależne od dłużnika (np. powódź zniszczyła zbiory i uniemożliwiła dostawę zakontrak
towanych płodow rolnych)
Dłużnik odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy,
jeśli zachodzą następujące przesłanki.
1) Dłużnik ponosi odpowiedzialność tylko wtedy, gdy wierzyciel wskutek
niewykonania umowy poniósł szkodę. Jak z tego widać samo niewykonanie umowy nic prowadzi jeszcze do obciążenia dłużnika odpowicdziabtością kontraktową, jeśli jego następstwem nic była efektywna szkoda Przy obliczaniu szkody bierze się pod uwagę zarówno stratę, jak i utracony przez
wierzycie la zysk.
2) Pomiędzy niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy
a poniesioną pizcz wierzyciela szkodą musi zachodzić związek przyczynowy. Przepisy wymagają normalnego związku przyczynowego. to
znaczy szkoda musi być normalnym. zwykle występującym następstwem
niewykonania umowy.
3) Niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy musi być następstwem
takich okoliczności. za które dłużnik ponosi odpowicdziabiość. Najczęściej będzie to nicdołożcnic należytej staraiuiości przez samego dłużnika, wskutek
czego umowa nie została wcale lub we właściwy sposób wykonana. Dłużnik odpowiada także za osoby, którym powierzył wykonanie umowy, lub którymi się posługuje (art. 474 kc.) oraz za przedstawiciela ustawowego.
Podstawą odpowiedziabiości dłużnika może być wszelka wina. zarówno
rozmyśbie działanie, jak i niedbalstwo
Strony mogą w umowie zakres odpowiedziabiości dłużnika rozszerzyć
(np. dłużnik odpowiada za sam fakt niewykonania zobowiązania bez względu na to. czy ponosi za to winę, czy nic) albo też ograniczyć (np.
dłużnik odpowiada tylko za rozmyśbie działanie, a nic odpowiada w razie niedbalstwa). Strony nie mogą jednak w umowie wyłączyć odpowiedziabiości
dłużnika za szkodę wyrządzoną rozmyślnie Takie postanowienie byłoby nieważne (art. 473 § 2 k.c).
Ogóbiie można powiedzieć. że dłużnik nie ponosi odpowiedzialności
kontraktowej, jeżeli przyczyną niewykonania umowy była siła wyższa lub przy pade k. O pojęciu siły wyższej była już mowa poprzednio. Przez