112873

•    Swoboda wyboru zachowaniu przy dokonywaniu czynu (brak przymusu)

•    Wiek sprawcy - min. 17 lat

•    Odpowiedni stan zdrowia psychicznego i rozwoju psychicznego w momencie popełnienia czynu

•    Nie zaistniały okoliczności wyłączające bezprawność (kontratypy - np. obrona konieczna, stan wyższej konieczności)

•    Związek przyczynowy między czynem a jego skutkiem - typowy dla danej sytuacji, „zwykły"

• Czyn dokonany został w stanie winy (nemocrimen sine culpa - nie ma przestępstwa bez winy) - wina = stan psychiczny towarzyszący przestępcy dokonującemu czynu; rodzaje:

o Umyślna - sprawca ma zamiar dokonać czynu zabronionego

❖    Zamiar bezpośredni (dolus directus) - chce popełnić czyn

❖    Zamiar pośredni/ewentualny (dolus eventualis) - przewiduje możliwość popełnienia czynu i na to się godzi

o Nieumyślna - sprawca nie ma zamiaru popełnić czynu zabronionego

❖ Lekkomyślność - sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego, ale bezpodstawnie przypuszcza, że popełnienia tego czynu uniknie

❖ Niedbalstwo - sprawca nie przewiduje możliwości popełnienia czynu zabronionego, choć powinien i mógł tę możliwość przewidzieć

o Kombinowana - zachodzi wówczas, gdy przestępcze działanie sprawcy objęte jest winą umyślną, a skutek objęty jest winą nieumyślną C. Fikcja powszechnej znajomości prawa

•    Nieznajomość prawa nie zwalnia od odpowiedzialności prawnej (ignorantia iuris nocet, ignorantia iuris non exculpat- nie usprawiedliwia)

•    Fikcja powszechnej znajomości prawa - założenie, że należycie ogłoszone akty normatywne uważa się za powszechnie znane

•    Jest to założenie kontrfaktyczne - nie porównuje się go z rzeczywistymi faktami

•    Dla ochrony przed niesprawiedliwością czasem przyjmuje się, że nie jest przestępstwem czyn popełniony, gdy nieświadomość jego bezprawności była usprawiedliwiona

Rdz. VIII: System prawa

A. Pojecie i rodzaje systemów. Pojęcie systemu prawa

•    System - całość złożona z elementów powiązanych ze sobą wedle pewnych zasad

•    Podział systemów:

o Ze względu na genezę:

❖    Systemy naturalne - powstają bez ingerencji człowieka

❖    Systemy sztuczne - są dziełami człowieka, z reguły są zaplanowane i celowe oZe względu na cechy elementów składowych systemu i więzi między nimi

❖    Systemy realne - składają się z realnie istniejących obiektów

❖    Systemy pojęciowe (nominalne) - składają się z tworów kultury: wartości, norm, pojęć abstrakcyjnych

•    System prawa - zbiór powiązanych ze sobą i uporządkowanych generalnych i abstrakcyjnych norm wysłowionych w tekstach aktów pranych i obowiązujących w danym państwie w określonym czasie