JOHN LOCKE:
• walczył intelektualnie z absolutyzmem, posługując się pojęciami stan natury i umowa społeczna (od Hobbesa zapożyczonymi, ale Locke inaczej to ujął ), określił zasady ustroju państwa opartego na poszanowaniu praw człowieka
• Hobbes (LEWIATAN) - uważał, że w stanie natury trwa walka wszystkich ze wszystkimi i jedynie władca absolutny może nad tym zapanować, Locke (DWA TRAKTATY O RZĄDZIE) zaś, że w stanie natury ludzie współżyli ze sobą zgodnie z nakazami prawa natury i nic ma tam sędziów', władzy, która by egzekwowała od ludzi przestrzeganie tych praw - ludzie samosąd prowadzą poniekąd
• Dwie umowy społeczne, ludzie zawarli jedną dogadaniem pomiędzy nimi i powstało społeczeństwo, drugą (bez jednomyślności, wystarczyła większość) —* powstało państwo. Tym samym lud wg niego zachowuje zwierzchnictwo i może władzę odwołać, kiedy nie wykonuje odpowiednio powierzonych zadań.
• Podział władz: ustawrodawcza, wykonawcza, federacyjna (zadania w zakresie polityki zagranicznej)
• nowożytny konstytucjonalizm - wszystkie władze z Parlamentem włącznie mają podlegać konstytucji, postulował ochronę praw jednostki jako kluczowe zadanie państwa
• Locke pisał, że ludzie są sobie równi, podkreślał, że człowiek przynosi z sobą na świat prawo do życia, wolności i do mienia, prawo do mienia (własności) odgrywało dla niego dużą rolę
• TOLERANCJA RELIGIJNA - postulował rozdział kościoła od państwa, niezależności i autonomii wszystkich wyznań, jednak odmawiał takich uprawnień ateistom, religiom postulującym posłuszeństwa wobec obcego władcy oraz przeciwnikom tolerancji religijnej