117667

Rok akademicki 2010/2011 Semestr I, prof. dr hab. T. Famulska Przedmiot: Finanse publiczne (wykłady)

• Budżet jest złożoną kategorią, która podlegała i podlega ewolucji (ewolucja -przemiany prowadzące do korzystnych zmian).

• W toku rozwoju tej instytucji należy rozróżnić:

0 Nurt wcześniejszy - dotyczy głównie aspektu techniczno-ekonomicznego budżetu państwa, obejmuje on okres od starożytności do XVII wieku. Zalążki budżetu państwa wskazuje się dla czasów starożytnych, formy zalążkowe:

^ O charakterze ewidencyjnym S O charakterze analitycznym 0 Nurt późniejszy - zwany właściwym

1. Współczesny budżet datuje się na wiek XVII, kiedy parlament angielski wywalczył sobie prawo stanowienia o wydatkach publicznych. W toku rozwoju instytucji budżetu państwa parlamenty wcześniej wywalczyły prawo stanowienia o dochodach.

• Parlament angielski - 1215 rok - przejął prawo stanowienia o dochodach.

2. Zasadnicze przesłanki, mające wpływ na wykształcenie się budżetu państwa jako aktu prawnego:

• Oddzielenie majątku władcy od majątku państwa (publicznego)

• Wyodrębnienie majątku publicznego

3. Tendencje budżetowe w ostatnim stuleciu:

• W krajach o charakterze złożonym, jeżeli chodzi o podział terytorialny w ślad za wyodrębnieniem władz terytorialnych ma miejsce rozdzielenie tradycyjnego budżetu państwa na: budżet władz centralnych oraz budżety władz lokalnych.

• Budżet państwa:

o budżet władz centralnych

o budżety jednostek samorząd u terytorialnego

4. Zasady budżetowe - to postulaty formułowane przez naukę pod adresem ustawodawstwa i praktyki, których przestrzeganie powinno zapewnić prawidłowe funkcjonowanie budżetu państwa.

• Podejście pozytywne i podejście normatywne, literatura wyróżnia bardzo wiele bardzo różnych zasad.

• Równowagi - określana jest złotą zasadą budżetową, jest to postulat dostosowania wydatków budżetowych do poziomu dochodów budżetowych, sformułowali ją klasycy przenosząc prawidłowości z finansów prywatnych na finanse publiczne. Ta prawidłowość współcześnie nie jest przestrzegana, bo wyklucza deficyty budżetowe. Nie ma, co do tej zasady całkowitej zgody. Deficyt jest złem koniecznym, więc konieczne jest jego ograniczanie. Zasada ta znajduje odzwierciedlenie w przepisach prawnych.

• Powszechności - nazywana jest inaczej zasadą zupełności, jest to postulat ujmowania w budżecie państwa wszystkich dochodów, oraz wszystkich wydatków podmiotów gospodarujących publicznymi środkami finansowymi w ramach budżetu państwa. Rozpatrując tę zasadę należy wskazać na jej ujęcia:

• Wąskie - tę zasadę respektują wyłącznie podmioty, które funkcjonują według zasady budżetowania brutto, która polega na tym, że w budżecie państwa są ujmowane wszystkie wydatki danego podmiotu, oraz do budżetu państwa odprowadzane są wszystkie dochody tego podmiotu.

• Szersze - zasadę powszechności respektują:

o Podmioty w/w

0 Podmioty funkcjonujące zgodnie z tzw. metodą netto polegającą na tym, że określone podmioty pokrywają wydatki z własnych dochodów (zatrzymują realizowane dochody), natomiast w budżecie państwa są ujęte wynikiem, co oznacza, że jeżeli dochody nie wystarczają na pokrycie wydatków, to otrzymują z budżetu państwa dotacje. Jeżeli dochody przewyższają wydatki, wówczas nadwyżka jest wpłacana do budżetu państwa.