Struktura kapitału to proporcje kapitału obcego, czyli długu oraz kapitału własnego, czyli akcji/udziałów (uprzywilejowanych oraz zwykłych), z któiych firma zamierza pozyskiwać kapitał.
Każda firma, która się rozwija, potrzebuje kapitału; może on zostać pożyczony lub stanowić wkład własny właścicieli. Zachodzi konieczność wyboru takiej struktury, która minimalizując koszt kapitału maksymalizowałaby wartość firmy.1 Istnienie optymalnej struktury kapitału oznacza, że można maksymalizować dochody właścicieli poprzez kształtowanie struktury kapitału tj. wykorzystanie nie tylko decyzji inwestycyjnych, ale i finansowych do zwiększenia wartości przedsiębiorstwa.2
Obrazuje to poniższy przykład:
Założenia:
Oczekiwany zysk firmy = 1 min
Żądana przez akcjonariuszy stopa dochodu = 20% (utożsamiana z kosztem kapitału własnego) Firma niezadłużona WARTOŚĆ FIRMY = 5 MLN
Te same założenia, ale 25% kapitału własnego zastąpione długiem, którego koszt wynosi 10%, w związku z czym średni ważony koszt kapitału = 17,5%
WARTOŚĆ FIRMY = 5,71 MLN
Wybór struktury kapitału związany jest z działaniem efektu dźwigni finansowej, który polega na zmianie rentowności kapitału własnego wskutek zmiany udziałów kapitałów obcych w finansowaniu majątku firmy. Pożądany dodatni efekt dźwigni finansowej - wzrost rentowności kapitałów własnych przy wzroście udziału kapitałów obcych w strukturze kapitału - występuje, gdy odsetki od kapitałów obcych są niższe od stopy zwrotu z zainwestowanego majątku.
EBIT (0)
DFL = -------------------
EBIT (0) - O (d)
Gdzie:
DFL - stopień dźwigni finansowej
EBIT (0) - zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem wg stanu bazowego O(d) - odsetki od kapitału obcego
Przedsiębiorstwa starają się wyznaczyć optymalną strukturę kapitału głównie dzięki możliwym do pozyskania na rynkach kapitałowych funduszom (własnym i obcym) oraz poprzez odpowiednią politykę dywidendy.
E.Brigham, J. Houston Podstawy zarządzania finansowi, tom 2; PWE, Warszawa 2005; s. 142
* praca zbiorowa pod redakcją naukową G.Łukasik Strategie finansowe przedsiębiorstw w sytuacjach ryzykownych: Katowice 2004; s. 97