Instrumentem bazowym mogą być towary, akcje waluty itd. Czyli dowolne wartości ekonomiczne, które można wyliczyć u wyrazić w jednostkach pieniężnych w sposób nie budzący wątpliwości.
Chociaż sprzedaż lub kupno kontraktu terminowego oznacza zobowiązanie się do dostawy lub odbioru w przyszłości określonego instrumentu bazowego, to w przypadku kontraktów terminowych notowanych na rynkach giełdowych regulowanie ewentualnych zobowiązań następuje w postaci rozliczenia pieniężnego.
O inwestorze który kupił lub sprzedał kontrakt terminowy mówi się że ma otwartą pozycję. Może on ją utrzymać do dnia wykonania kontraktu lub też w każdej chwili wycofać się z rynku (zamknąć pozycję)
Jeżeli kupił kontrakt z terminem wykonania w grudniu 2010 aby zamknąć pozycję musi sprzedać kontrakt z tym samym terminem wykonania. Jeżeli sprzedał kontrakt, aby zamknąć pozycję musi go kupić.
Kupno przez inwestora kontraktu to inaczej otworzenie pozycji długiej, natomiast sprzedaż kontraktu to zajęcie pozycji krótkiej.
Kontrakt terminowy* schemat rozliczenia:
Obecnie: między kupującym a sprzedającym zawarcie kontraktu W przyszłości: kupujący lub sprzedający płaci drugiemu
Nabywca kontraktu zobowiązuje się zapłacić ustaloną cenę po dostarczeniu przedmiotu kontraktu- spodziewa się wzrostu ceny, dzięki czemu będzie mógł sprzedać przedmiot kontraktu z zyskiem.
Sprzedający kontrakt zobowiązuje się dostarczyć w określonym terminie przedmiot kontraktu- spodziewa się spadku ceny i liczy na zarobek z tytułu sprzedaży przedmiotu po cenie wyższej od rynkowej.
Rodzaje kontraktów terminowych:
Forward- w tym przypadku rozliczenia transakcji kończy się rzeczywistą fizyczną dostawą lub zakupem określonej kwoty waluty w przyszłości.
Forwardy są wykorzystywane przez firmy w celu zabezpieczenia rzeczywistych i przewidywanych ekspozycji tak aby zabezpieczyć marżę zysku lub cenę sprzedaży.
Nie jest to kontrakt wystandaryzowany- może być zawarty na dowolną ilość towaru z dostawą na dowolny dzień.
Handluje się nimi na rynku pozagiełdowym.
Nie podlega codziennej operacji marking to market (czyli procesowi korygowania cen)-strony transakcji uzgadniają rozliczenie transakcji w dniu dostawy.