113234

Zakres kontroli i nadzoru władz publicznych nad szkolnictwem prywatnym w krajach zachodnich jest różny . Zdecydowany wpływ na charakter sprawowanej kontroli mają ustrój państwa i formy zarządzania oświatą . Stopień ingerencji administracji publicznej regulują przede wszystkim konstytucje i ustawy szkolne . Największą niezależność posiadają szkoły , które nie są dotowane przez państwo . Kontrola w nich -na ogół - ogranicza się do ustalenia , czy instytucja szkolna przestrzega ogólnych zasad i norm higieny , bezpieczeństwa i porządku publicznego (M.J. Adamczyk , A. Ładyżyński, 1999).

DANIA

Szkolnictwo prywatne w Danii posiada odległe tradycje i odzwierciedla ugruntowane przeświadczenie , iż zagwarantowana rodzicom wolność wyboru edukacji i dróg kształcenia dla ich dzieci jest wyrazem sprawiedliwości społecznej (W. Rabczuk , 1992 ,cz. 1).

Ustawa z 1814 r. , wprowadzająca w Danii powszechny obowiązek szkolny , usankcjonowała również istnienie szkół prywatnych . W połowie XIX w. zaczęto tworzyć „szkoły wolne” - prywatne szkoły powszechne , funkcjonujące równolegle ze szkołami komunalnymi . Rozwojowi szkół prywatnych sprzyjała zmiana w 1849 r. obowiązku szkolnego na obowiązek nauki (W. Rabczuk , 1992 , cz. 1).

Wolność nauczania gwarantująca koegzystencję sektora szkolnictwa publicznego i prywatnego , jak i prawo do bezpłatnej oświaty dla dzieci w wieku szkolnym zostały zapisane w konstytucji Danii z 1953 r. Konstytucja nie reguluje wprawdzie ekonomicznego poparcia dla szkół prywatnych z funduszy publicznych , jednak lukę tę wypełnia ustawodawstwo (W. Rabczuk , 1992 , cz. 1) . Pogodzenie ideałów swobody w sferze edukacji z zasadami sprawiedliwości społecznej możliwe jest dzięki temu , że szkoły prywatne otrzymują od państwa dofinansowanie w wysokości 85% ich wydatków . Oprócz subsydiów państwowych , szkoły prywatne mogą otrzymać również dotacje od władz lokalnych. Pomoc finansowa państwa i władz lokalnych obejmuje szkoły wszelkiego typu . Towarzyszą temu dodatkowo zniżki dla bezrobotnych i osób korzystających z pomocy opieki społecznej. Tak więc w szkołach prywatnych mogą pobierać naukę nie tylko dzieci z rodzin o najwyższych dochodach (P. de la Cour , 1991).

System państwowego nadzoru wobec szkół prywatnych jest ograniczony do minimum i na ogół realizowany przez reprezentantów rodziców , a nie urzędników państwowych (M.J. Adamczyk , A. Ładyżyński, 1999).

Szkołę prywatną można w Danii założyć dość łatwo . W pierwszym roku funkcjonowania szkoły wystarczy 12 uczniów , w drugim - 20 , a potem 27 . Już przy spełnieniu tego warunku szkoła otrzymuje państwową dotację , informując jedynie ministerstwo edukacji o swym istnieniu . Każda szkoła ma też znaczne możliwości wyboru w zakresie treści , form i organizacji nauczania , choć istnieje pewien obowiązujący ramowy program nauczania (P. de la Cour , 1991) . W realizacji polityki oświatowej była i jest przyjmowana zasada elastyczności programów kształcenia i przepisów prawnych uwzględniających zmieniające się warunki funkcjonowania systemu oświaty (W. Rabczuk, 1992 , cz. 1).

Wyraźny rozkwit szkolnictwa prywatnego w Danii rozpoczął się pod koniec lat 80-tych . W porównaniu do krajów sąsiednich istnieje tam znaczna liczba szkół