Jest to pokiwanie wszystkich wydatków i zobowiązali finansowych przedsiębiorstwa z przychodów uzyskanych z tytułu sprzedaży wytwarzanych produktów (sprzedaż dóbr i dotacje/dopłaty od państwa i innych instytucji)
W warunkach gospodarki rynkowej brak dostatecznych przychodów oznacza niemożność zakupu czynników produkcji (kapitał, ziemia praca), a także niemożność wywiązania się z zobowiązań finansowych.
Skrajną konsekwencją jest ogłoszenie upadłości.
W gospodarce rynkowej występują twarde ograniczenia budżetowe.
d. racjonalność działań
Dążenie do osiągania w danych warunkach możliwie korzystnych dla siebie wyników, przy czym „korzystnych dla siebie wyników finansowych" jest pojęciem względnym. W gospodarce rynkowej pod tym pojęciem można rozumieć maksymalizację zysku ze sprzedaży przy zapewnieniu zadowalających relatywnie zysków.
Racjonalność jest pojęciem względnym, zależnym od systemu funkcjonowania, warunków rynkowych, form własności i organizacji przedsiębiorstw.
W gospodarce rynkowej ważne jest czy suma racjonalności indywidualnych jest racjonalnością systemową.
II. Formy własności przedsiębiorstw
Formy własności mają wpływ na sposób przejawiania się cech przedsiębiorstwa.
Wyodrębnia się następujące fonny własności przedsiębiorstw:
- indywidualna-jeden właściciel - z reguły sam zarządza swoją finną, podejmuje decyzje co do jej działania - występuje w tym przypadku bezpośrednie powiązanie podmiotu własności z funkcją dysponowania Powiązanie celów właściciela z celami firmy.
spółka jawna - kilku współwłaścicieli odpowiada za zobowiązania finny całym swoim majątkiem
spółka z o.o. - różni się od jawnej tym, że współwłaściciele odpowiadają tylko do wysokości wniesionego wkładu kapitału
- spółka akcyjna (korporacja) - występują udziałowcy wnoszący wkład kapitału -potwierdzeniem są akcje posiadające określoną wartość nominalną oraz tynkową
- spółdzielnie - mają różne fonny - obok wkładu kapitału stosuje się też włclad własny członków spółdzielni; otrzymują oni wynagr odzenie za pracę i proporcjonalny udział w zyskach
- komunalna - własność określonej społeczności lokalnej (miasto, gmina) - ma możliwość prowadzenia działalności gospodarczej zaspokajającej potrzeby społeczności (komunikacja, oczyszczanie)
państwowa-jednostki tworzone, bądź przejmowane celem realizacji interesów ogólnospołecznych. Finansowane z budżetu i dochodów własnych.
Fermy organizacji przedsiębiorstw
Diagram przedstawia formy organizacji przedsiębiorstw w Stanach Zjednoczonych.