121750

-twarde, -bardzo twarde.

Skały sypkie- są to piaski i żwiry nie nastręczające większych trudności przy urabiania

Skały miękkie- mają małą twardość i wytrzymałość, dają się stosunkowo łatwo urabiać. Do skał miękkich zalicza się: iły, gliny, kredę, gips oraz niektóre typy węgla brunatnego.

Skały kruche- mają zwykle gęstą sieć wyraźnych płaszczyzn pomniejszonej spoistości, dzięki której są łatwo urabialne. Należą do nich: węgiel brunatny, niektóre typy węgla kamiennego oraz szczelinowate piaskowce i łupki piaszczyste.

Skały twarde- odznaczają się dużą zwięzłością, twardością oraz wytrzymałością i wskutek tego są trudno urabialne. Zalicza się do nich: węgiel kamienny i antracyty, zbite piaskowce oraz wapienie i dolomity.

Skały bardzo twarde- są to przede wszystkim skały magmowe, jak granity, bazalty, gnejsy, porfiry i inne; są one bardzo trudno urabialne

Polskie węgle kamienne należą w większości do trudno lub bardzo trudno urabialnych. Jedynie pokłady w: Rybnickim Okręgu Węglowym, Gliwicach i na Dolnym Śląsku należą do łatwo urabialnych.

Sposoby urabiania skał

Skały urabia się sposobami mechanicznymi, rzadziej fizycznymi i chemicznymi lub kombinacją tych sposobów.

Mechanicznie urabia się skały za pomocą:

-    narzędzi ręcznych lub organów urabiających maszyn górniczych,

-    strumienia wody o dużym ciśnieniu (tzw. Hydrourabianie);

-    ciśnienia gazów wywiązujących się w otworach strzałowych w wyniku wybuchu w nich materiału wybuchowego lub wypływających z nabojnic wkładanych do otworów;

-    wytwarzanie w skale naprężeń cieplnych przez nagłe zmiany temperatury skały; np. dawniej zlewano skałę wodą nagrzaną ogniem, powodując jej spękanie; obecnie czynione są próby nagrzewania skał polem elektromagnetycznym wysokiej częstotliwości; nagrzewanie takie powoduje pękanie skały lub zmniejszenie jej wytrzymałości.

Chemiczne urabianie skal

Chemiczne-sposoby urabiania polegają na zmianie stanu skupienia skały ze stałego w ciekły lub gazowy z równoczesnym przebiegiem reakcji chemicznych, np. za pomocą gazyfikacji skały (podziemne zgazowanie węgla itd.)

podziemne zgazowanie węgla - metoda zgazowania węgla oparta na urządzeniu generatora podziemnego za pomocą robót dołowych (po udostępnieniu pokładu szybem lub innym wyrobiskiem górniczym, np. upadową) bądź robót wykonanych z powierzchni (pokład udostępnia się otworami wiertniczymi).