122978

Tekstury skał metamorficznych, podobnie jak skał magmowych, są bezładne lub kierunkowe: łupkowe, warstwowe, faliście fałdowe, soczewkowate, oczkowe i inne. Bezładne są tekstury głębokich stref metamorfozy, natomiast w płytszych strefach, gdzie panuje ciśnienie kierunkowe - mogą być tekstury równoległe: liniowo-równoległa (lineacja) i płasko-równoległa (foliacja). Jeżeli w skale metamorficznej ma miejsce naprzemienność stref różniących się składem mineralnym, mówimy wówczas o laminacji. Jeżeli strefy te tworzą nieciągłe soczewki, mówimy o teksturze soczewkowej.

Minerały skałotwórcze skał metamorficznych

W skałach metamorficznych występują minerały znane w skałach magmowych czy osadowych, a do nich należą: kwarc, muskowit, biotyt, skalenie, amfibole, pirokseny, kalcyt, dolomit, rzadziej inne.

Niezależnie od wymienionych minerałów w skałach metamorficznych występują typowe dla tych skał minerały, takie jak: kordieryt, wolastonit, dysten (cjanit), andaluzyt, sylimanit, staurolit, serpentyn, spienele, korund, granat, grafit, talk i inne.

Systematyka skał metamorficznych

Najprostsza systematyka skal metamorficznych opiera się na wydzieleniu trzech pięter metamorfizmu regionalnego. W najpłytszej (6-10 km) strefie epi-, ciśnienie ma charakter ciśnienia kierunkowego (160-270 Pa), a temperatura jest stosunkowo niska (100-300°C). W strefie mezo- (10-20 km) ciśnienie i temperatura są wyższe (270-540 Pa; 300-500°C). W najgłębszej strefie, kata- (20-30 km) panuje wysokie ciśnienie statyczne i równie wysoka temperatura (540-1000 Pa; 500-800°C).

Przegląd najważniejszych skał metamorficznych

Skały metamorficzne powstają w przedziale temperatur od 100°C do 800°C oraz przy ciśnieniu dochodzącym do 10000 kPa. Przy takich warunkach zachodzą istotne zmiany w składzie mineralnym skał, ich teksturze oraz strukturze.

SKAŁA WYJŚCIOWA	SKAŁA METAMORFICZNA
Granit	Gnejs
Wapień	Marmur
Skały ilaste	Łupki metamorficzne
Piaskowce	Kwarcyty
Różne skały osadowe	Zieleńce

1. Gnejsy

W ich budowie można wyróżnić warstewki grubsze - barwy jaśniejszej i cieńsze -barwy czarnej. Skład mineralny stanowią: skalenie potasowe, plagioklazy kwaśne, kwarc oraz łyszczyki. Gnejsy powstałe z przeobrażenia granitów nazywamy ortognejsami, natomiast z przeobrażenia skał osadowych - paragnejsami.