125504

1.

Rola M. McLuhana w badaniach nad mediami.

Pod koniec lat50. nazwisko M cLuhan pojawiało się coraz częściej w wypowiedziach prasowych i radiowych Jego pozycja w kręgach akademickich nie była jednak zbyt mocną a głoszone przez niego koncepcje wywoływały liczne kontrowersje wśród teoretyków komunikacji. W okresie tym powstały podstawowe sformułowania McLuhana dotyczące mediów i ich wpływu na otaczający świa: pojęcie przestrzeni akustycznej, koncepcja medium jako przekazu, teza o opozycji między formą i treścią przekazu oraz koncepcja mediów jako przedłużenia zmysłów człowieka McLuhan publikował w tym czasietakże artykuły poświęcone kulturze popularnej - min Sight, Sound, and the Fury, krón/ ukazał się w głośnej antologii Mass CuF turę The Popular Arts in America, pod redakcją Bernarda Rosenberga McLuhan prowadził wtedy projekt, który dotyczył ewolucji mediów oraz zmian jakie zachodzą w strukturach społecznych pod wpływem nowych technologii przekazu Raport poświęcał dużo uwagi nowemu zjawisku jakim była telewizja i jej wpływ na odbiorców Tu po raz pierwszy McLuhan wprowadził koncepcje opozycji mediów zimnych (cool) i gorących (hot) o rozdzielczości niskiej (telewizja) lub wysokiej (radio) Koncepcjata stała się przedmiotem ogólnej krytyki ze strony bada czy mediów i komunikacji. Tu też wprowadził pojęcie taktylności (rozumianej jako współdzia łanie wszystkich zmysłów w odbieraniu bodźców przychodzących z zewnątrz i przeciwieństwo „wzrokowości") oraz koncepcję „człowieka przedłużonego przez media", w myśl której media nie stanowią jedynie przedłużenia danego zmysłu, ale przedłużenie ośrodkowego układu nerwowego W 1962 ukazała się Galaktyka Gutenberga, najbardziej znana praca McLuhana W zamyśle autora miała ona być realizacją nowego sposobu pisaniazrywającego ze sztywnym tokiem naukowego dyskursu Tekst miał mieć charakter mozaikowy, nielinearny, wielopłaszczyznowy i pozbawiony określonej perspektywy. Głównym tematem książki był wpływ druku (a w szczególności alfabetu fonetycznego) na kulturę nowoczesnej Europ*/ i na świadomość człowieka Przed-piśmiennej umysłowości oralnej McLuhan przeciwstawia umysłowość piśmienniczą, a z rewolucją związaną z upowszechnieniem druku wiąże powstanie państw narodowych, nacjonalizmu, indywidualizmu i dominacji racjonalizmu. Wśród dalszych konsekwencji wskazuje na uniformizację i standaryzację kultury. Zainteresowanie jego dziełami wzrosło ponownie dopiero wraz z nadejściem rewolucji cyfrowej w latach 90. Pojawiły się wówczas liczneopracowania próbujące wytłumaczyć fenomen jego popularności i przedstawić miejsce jego poglądów w szerszym kontekście (np związki z marksizmem, ze szkołą frankfurcką czy wpływ na koncepcje Jeana Baudrillarda) Według koncepcji McLuhana treścią każdego środka przekazu jest zawsze inny środek przekazu Na przykład pismo jest treścią druku, treść pisma stanowi mowa, a treścią mowy jest niewerbalny proces myślowy. W prac/ Zrozumieć media McLuhan o mawia funkcjonowanie medium na przykładzie świała elektrycznego Stanowi ono jego zdaniem przykład czystej informacji* dopóki nie zostanie wykorzystane w konkretnej sytuacji (np do oświetlenia meczu ałbo przy operacji chirurgicznej) Sytuacje te stają się wówczas swego rodzaju „treścią" światła, jako że bez sztucznego oświetlenia nie mogłyby one mieć