44458

20. Factum św. Stanisława.

Oprócz źródeł pisanych do tego problemu W. Semkowicz starał się także udowodnić że cykl płaskorzeźb z chrzcielnicy z Tryle (Skandynawia) przedstawia właśnie problem św. Stanisława i Szczodrego. Jednak jak badacze szwedzcy z Emksonem na czele stwierdzili że odnosi się to histoni św. Fridolina i Klodwiga. Kolejne przypuszczenie dotyczyć rruało piaskorzeźb z Wrocławia jednak posiadamy jedynie ich prrarysy. Kolejne źródło graficzne to fresk z z bazyliki św. Franciszka z Asyżu. Tam miał w 1253 roku Innocenty IV dokonać kanonizacji polskiego biskupa. Fresk pochodzi z lat 30 XIV wieku, przedstawia dwóch rycerzy atakujących biskupa i postać chyba króla która zabiera się do głowy. Pode ras kanonizacji przebywał tam autor Większego Żywotu Św. Stanisława Wincenty z Kielc. Mógł on przedstawić całą sytuację. Tym bardziej ze ten fresk musiał być od czegoś odrysowany. Ci dwaj rycerze pochodzili z rodów Jastrzębców i Strzemieńców. Później trądy:ja mówiła za pośrednictwem Długosza o jeszcze dw5ch rodach Sremowitów i Dróżnitów. Ciało biskupa miało być porąbane na tysiące kawałków. Kolejnym bezpośrednim ale niemym źródłem jest czaszka bp Stanisława przechowywana w skarbcu wawelskim w relikwiarzu ufundowanym przez Elżbietę Rakuszankę wdowę po Kazimierzu Jagiellończyku. Ciało św. S tam sława pochowano w kościele św. Michała na Skałce a ok. 1150 roku dokonano translacji na Wawel, a potem przeniesiono je do kaplicy Prandocińskiej i inicjatywy bp krakowskiego Prandota w 1243 lub 1245. Ekspertyza czaszki z 1963 roku, mówi że był to mężczyzna 40 letni więc musiał urodzie się ok. 1039 roku, został za atakowany od tyłu tępym narzędziem poczym upadł do przodu, następnie ponownie dostając owym lub podobnym narzędziem. Można więc przypuszczać że napastników b)ło wielu. Kształt zbrodni wskazuje że była ona w afekcie wielkim gniewie i złości. Gall Anonim bardzo oszczędnie opisuje całe zajście ogranicza się do stwierdzenia tylko że król za grzech nie powinien karać grzechem i przewinieniem biskupa miała być jakoby zdrada. Nie wymienia nawet imienia biskupa, widać że jest mu wrogi. Lecz można to prosto wytłumaczyć albowiem nie mógł piać że krewny Krzywoustego był zły. Pd ra tym przypuszcza się ze informatorem dla Anonima był kanclerz Michał z rodziny Awdańców, a ta rodzina wpełni popierała Szczodrego.

Przewinienie- Gall wspomina o zdradzie (traditior), mogło tu chodzić o bunt wobec pana feudalnego a Gall przecież Piastów nazywa panami przyrodzonymi.

Sąd- Wojciechowski i Abracham chcą przed karą sądu jednak sama specyfika tamtej epoki i istnienia sprawiedliwości pora sądowej, oraz okoliczności sprawy przypuszczać ze takiego sądu nie byio.

Kara- Gall pisze o truncatio membrorarn, była to kara polegająca na odrąbaniu jakieś części ciała- ręki czy nogi albo oślepienia ale nie prowadziła ona do śmierci. A ćwiartowanie na cztery części zostało w źródłach potwierdzone dopiero w XIV wieku. Jednak zgadza się to że niekiedy e kary były wymierzane ra przestępstwa polityczne(zdradęitp.).

Wincenty Kadłubek

Pisze że jego długie przebywanie na Rusi doprowadziło do buntu ludności poddanej która pozabierała majątki i żony rycerzy którzy służyli Bole sławo wi. Ci powróciwszy rapro wadzili porządek także z żonami. Powrócił król który srogo zaczął karać dezerterów, organizował im sądy a także jeżeli nie mógł to potajemnie zabijał. Żonom którym nawet mężowie przebaczyli zdradę karał karmić szczenięta a ich dzieci z sług powyrzucał. Dlatego bp krakowski Stanisław zwrócił się do króla o powściągliwość, zawiesił nad rum miecz klątwy. W odpowiedzi król wysłał rycerzy aby zgładzili biskupa, jednak oni kiedy do niego podchodzili opadali z sił. Dopiero sam król z rycerzami zdołał zabić biskupa i poćwiartować. Mad karzdym skrawkiem ciała unosiła się świetlna łuna. Nad ciałem opiekę sprawowały 4 orfy, ciało złożono na Skałce, a do czasu translacji było tam cudowne światło. Natomiast jeszcze