44524

Państwo Wiślan.

Do dziejów państwa Wiślan dysponujemy trzema przekazami źródłowymi:

„Geograf bawarski”. Występuje tam nazwa „Wiślane”

- „ Germanika” króla Alfreda Wielkiego.

Znajdujemy tam informacje, że na wschód od Moraw położony jest kraj Wiślan ( „Wisie lond). Potwierdza to tezę o obecności Wiślan w dorzeczu górnej Wisły.

„ Legenda panońska”, czyli „Żywot Metodego”.

Zostało spisane najprawdopodobniej przez jego uczniów tuż po śmierci Metodego( ok. 885).

Występuje tam fragment o nieokreślonym z imienia potężnym księciu pogański, władającym w Wiśle, mającym urągać i prześladować chrześcijan. Sw. Metody wzyw ał księcia do porzucenia pogaństw a i dobrowolny chrzest, albowiem jeśli tego nic uczyni, wówczas w przyszłości zostanie siłą zmuszony do zmiany wiary, na obcej ziemi.

Zapisek ten łączący się z w/w świadczy jednoznacznie o istnieniu na terenach dzisiejszej Małopolski silnego związku plemiennego, stojącego na wysokim szczeblu rozwoju.

Siedziba „księcia pogańskiego” bardzo trudno jest zidentyfikować. Rozpowszechniona wcześniej w literaturze historycznej sugestia iż głównym grodem jest Wiślica, okazała się nieprawdziwa. Potw ierdziły to badania archeologiczne, które nie znalazły żadnych śladów grodu w Wiślicy pochodzących z IX wieku. Najwięcej przesłanek przemawia za Krakowem, gdzie istniał jedyny w Małopolsce wczesnopiastowskiej znaczny gród.

Innym kryterium może być określenie siedziby książęcej w „Wiślech” , a nie w „Wiśle”, wówczas porównując stan hydrologiczny, charakteryzujący się mnogością rozlewisk Wisły jaki występuje na obszarze Krakowa, wówczas można to łączyć z stolicą związku plemiennego.

Osobny problem stanowi chrzest księcia Wiślan. Poddawano go różnorodnym interpretacją. Na podstawie wzmianki w „Żywocie św. Metodego” i późniejszych wydarzeń historycznych przyjmuje się powszechnie, że państwo Wiślan zostało podbite przez Rzeszę Wielkomorawską, przed lub zaraz po śmierci misjonarza. Nie istnieją żadne podstawy, aby domniemywać czy państwo Wiślan pomimo klęski podniosło się i w jakieś formie dotrw ało do X w ieku. Kolejne w iadomości o południu Polski pochodzą dopiero z lat 40-tych X wieku.

Innym problemem zw iązanym z państw em Wiślan jest chrystianizacja w^r obrządku słow iańskim. Głów nym przesłanką za tą jest „Legenda panońska” potw ierdzająca, że w przyszłości Książe pogański przyjął chrzest w obrządku słowiańskim obowiązującym w Moraw ach. Z drugiej strony zauw ażamy fakt iż Książe został ochrzczony na obcej ziemi, a w swoim kraju i razem z poddanymi, a odbyło się to z tow arzyszeniem zalcdw ic dw oraków. Miała jakoby istnieć metropolia słów iańska za czasów pierw szych Piastów , oparte na podstaw ic lakonicznego przekazu Galla Anonima o istnieniu dw óch metropolii jest zbyt daleko idąca. Najpoważniejszym argumentem pozostawał wpływ języka starocerkiew no słow iańskiego, czego najlepszym przykładem jest Bogurodzica. Okazało się że tekst nie jest tak archaiczny jak sądzono i pow stał w XIV w^r. Nie odnaleziono na żaden ślad budow li sakralnej, ani jakiś innych przedmiotów zw iązanych z obrządkiem słowiańskim.