44821

referenda niepodległościowe). Podpisanie układu federacyjnego miało nastąpić 16 listopada 1991 r.

Katalizatorem przemian stał się pucz Janajewa w sierpniu 1991 r. Giennadij Janajew, pełniący obowiązki wiceprezydenta, w czasie nieobecności Gorbaczowa, próbował przejąć władzę. W obawie przed powrotem do komunistycznego, represyjnego systemu, republiki związkowe zaczęły uchwalać deklaracje niepodległościowe. W tym momencie nabierały dystansu do wszystkiego, co działo się ze Związkiem Radzieckim.

W wyniku sierpniowych wydarzeń, 16 listopada w Nowogrodzie zebrali się przedstawiciele jedynie 7 (z 15) republik radzieckich: Rosji, Białorusi, Kazachstanu, Kirgistan, Tadżykistanu, Turkmenistanu i Uzbekistanu. Fakt ten nie zahamował dalszego rozpadu Związku Radzieckiego i 8 grudnia 1991 r. przywódcy trzech republik, które zadecydowały o utworzeniu ZSRR (Rosja, Białoruś i Ukraina), podpisali układ o powstaniu Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP). Do WNP 21 grudnia 1991 r. dołączyło jeszcze 11 państw (bez Litwy, Łotwy, Estonii i Mołdawii). Jako podmiot prawa międzynarodowego ZSRR przestał istnieć 25 grudnia 1991 r., zaś jego spadkobiercą została Federacja Rosyjska.

Kolejnym ważnym wydarzeniem, wpływającym na obecny ustrój Federacji Rosyjskiej, był kryzys parlamentarny 1993 roku. Tworzone jednocześnie dwa projekty konstytucji zakładały dwa odmienne ustroje polityczne. Duma Państwowa (w jej skład wchodzili deputowani, wybrani jeszcze w czasach komunistycznych) pod przewodnictwem Rusłana Chasbułatowa, chciała wprowadzić system parlamentarno-gabinetowy, z kolei Borys Jelcyn - prezydencki. W wyniku konfliktu prezydent i parlament wzajemnie sabotowali swoje działania. 21 września 1993 r. Jelcyn wydał dekret, na mocy którego rozwiązano Zjazd Deputowanych Ludowych i Radę Najwyższą i wyznaczono datę wyborów na 12 grudnia. Opór parlamentu zakończył się blokadą jego siedziby - Białego Domu i użyciem siły. Bunt został stłumiony 4 października 1993 roku. Grudniowe wybory do Dumy Państwowej połączono z referendum konstytucyjnym, w którym przyjęto prezydencki projekt nowej ustawy zasadniczej.

2. ledera li/m rosyjski

W skład Federacji Rosyjskiej wchodzi 89 podmiotów: 21 republik, 48 obwodów, 7 krajów, 2 miasta wydzielone (o znaczeniu federalnym), 1 obwód autonomiczny, 10 okręgów autonomicznych. W zależności od formy podmiotu posiada on inny zakres uprawnień.

Obecny traktat federacyjny został podpisany 31 marca 1992 roku i potwierdzony przez konstytucję i 12 grudnia 1993 r. Traktat występował w potrójnej formie, w zależności od sygnatariusza. Najszersze uprawnienia otrzymały republiki. Mają one swoją własną konstytucję oraz właściwe im kompetencje. Drugą wersję podpisywały kraje, obwody i miasta. Są one podmiotami stricte administracyjnymi. Trzecia wersja dotyczyła okręgów i obwodów autonomicznych. Traktat gwarantuje jednak tylko autonomię narodowościowo -językową, a nie np. gospodarczą.

Zasady federalizmu FR określa art 5 konstytucji. Na jego mocy do tych zasad zalicza się:

•    integralność państwową,

•    jednolitość władzy państwowej,

•    rozgraniczenie kompetencji,

•    równouprawnienie i samookreślenie narodów w ramach federacji.