5833210868

referendum. Niepodległość swego kraju poparło wówczas 90% głosujących, co stanowiło 76% ogółu obywateli posiadających prawo wyborcze^{1 2}.

Wraz z ostatecznym rozwiązaniem ZSRR, w czym stanowisko Ukrainy odegrało istotne znaczenie, rozpoczął się okres budowania własnej państwowości. Z perspektywy dziesięciu lat można powiedzieć, iż łatwiej elitom ukraińskim było ogłosić niepodległość niż nadać jej podmiotowość, zarówno wewnętrzną, jak i międzynarodową. Słusznie zauważył na jednej z konferencji we Wrocławiu dr O. Suszko, iż wybór europejski dla Ukrainy nabiera coraz bardziej wymiaru nie polityki zagranicznej, lecz polityki wewnętrznej a to ze względu na aktualność wewnętrznych przeobrażeń w tym państwie, wzorowanych na wprowadzeniu zasad prawdziwie demokratycznych i gospodarki rynkowej. Po dziesięciu latach transformacji Ukraina nadal znajduje się na rozdrożu, zastanawiając się jaki model państwa już częściowo zbudowała i jak ma on wyglądać w przyszłości, czy będzie to „Bundesrepublik Ukrainę” czy może „Gosudarstwo Ukraina” (określenie T. Wozniaka, politologa ukraińskiego).

W tym tomie prezentujemy teksty traktujące o dziesięcioletnim okresie doświadczeń ukraińskich w różnych dziedzinach życia, stanowiących zarazem jedną całość rozważań. Uzasadnionym wydaje się rozpoczęcie studiowania tej problematyki od kształtowania się Systemu politycznego (W. Baluk) i Systemu partyjnego (W. Baluk i O. Protsyk), dających możliwość zrozumienia politycznych podstaw przemian. W polityce każdego państwa, w tym kształtującej się demokracji, ważną dziedziną jest Polityka gospodarcza (H. Rojbuł) i Polityka zagraniczna (O. Suszko), od których powodzenia zależy nie tylko wewnętrzny rozwój kraju, lecz także jego pozycja na arenie międzynarodowej. Społeczne skutki reform ukraińskich przedstawia artykuł Polityka społeczna (H. Roj bul i W. Baluk). Środki masowego przekazu często są nazywane „czwartą władzą” i kiedy są niezależne pomagają rozwijać się społeczeństwu obywatelskiemu, dlatego nie mogło zabraknąć rozdziału Polityka medialna (W. Baluk i O. Protsyk). W wielonarodowym społeczeństwie Ukrainy stosunki interetniczne odgrywają istotną rolę wpływając także na ogólny przebieg procesów demokratyzacji kraju, o czym będzie mowa w rozdziale Polityka narodowościowa (D. Kaźmierczak i W. Baluk). Przemiany na Ukrainie odbywają się nie tylko na płaszczyźnie polityczno-gospodarczej, lecz także kulturalnej. Z tego powodu w tomie nie mogło zabraknąć artykułu o Polityce kulturalnej (Ł. Leszczenko), ukazującego trudy przekształceń tego sektora i potrzebującego znacznego wsparcia ze strony państwa.

6

1

   A. Czajowski, Demokratyzacja Rosji w latach 1987-1999, Wrocław 2001, s. 42-127.

2

   W. Łytwyn, Polityczna arena Ukrajiny. Dijowi osoby ta wykonawci, Kyjiw 1994, s. 280.