44902

Pliocen / czwartorzęd - Wisła na północ przez pas wyżyn 2,5 min lat temu. W miocenie w Karpatach rzeki żłobią dolinywszystkie rzeki wpływające do paratetydy tym rękawem - wpływały do Morza Czarnego.

Czwartorzęd - 2,5 min lat - nastąpiły wahania klimatyczne - związane z obniżeniem temperatury, zmianą orbity ziemskiej; średnio o 4,5°C - różnie się rozkładał

Wyróżniamy 6 wahań klimatycznych:

dwa pierwsze - brak śladu zlodowaceń - prealaciał (panowała wieczna zmarzlina bez

zlodowaceń) Wieczna zmarzlina - surowa tundra, bez zlodowaceń tylko góry; 25 tys. lat

temu - lód w Bałtyku - łączy się z lodami Skandynawii.

14 tys. lat temu - opuszcza nasze wybrzeże i kończy się 8 tys. w Skandynawii.

Zimny okres w zmarzlinie 110-10 tys. lat

•    pierwsze zlodowacenie NARWI (Podlaskie) - najstarsze, dotarło do wyżyny Lubelskiej (pn-wsch Polska); było dwudzielne - miało miejsce 850 / 750 tys. lat tema

■    Interglacjal PRZASNYCKI (690-615) - ocieplenie

•    zlodowacenie SANU (615-360) - zlodowacenie dwudzielne; sięgało po Sudety (jęzory zlodowacenia oparły się o uskok brzeżny, dwa jęzory weszły w doliny Jeleniogórską i Kłodzką 560 m.n.p.m.) i Karpaty (zlodowacenie sięgnęło do 420 m.n.p.m.). Zachowane gliny morenowe, formy moren czołowych nie są zachowane.

■    Interglacjal FERDYNANDOWSKI

•    Zlodowacenie WILGI - do środkowej polski.

■    Interglacjal WIELKI MAZOWIECKI (360-310 tys. lat temu)

•    zlodowacenie: ŚRODKOWO POLSKIE/ ODRY sięgnęło tak jak przy Sanie do Sudetów, weszło w Kotliny Kłodzką i Jeleniogórską (310-180 tys. lat temu). Na wsch wyszło poza Bramę Morawską sięgnęło 42 łan na południe od osi morfologicznej dolin Sudetów i Karpat Nowego Icina., ominęło wyżyny, weszło w Nieckę Nidy i dolinę Wisły.

■    Interglacjal LUBELSKI (180-160 tys. lat temu)

•    zlodowacenie WARTY - (160-140 tys. lat temu), wytworzyło najpotężniejszy ciąg moren czołowych spiętrzonych (góry Kocie), wzgórza: głogowsko-darłowskie, trzebnickie, milicko-twardogórskie, ostrzeszowskie, Pd Łodzi.

■    Interglacjal EEMSKI (135-110 tys. lat temu)

•    zlodowacenie WISŁY, BAŁTYCKIE (110-10 tys. lat temu) - okres zimny Wisły a w nim ma miejsce zlodowacenie.