45212

1

Parmenides i inni

Ksenofanes

•    zasadą świata jest ziemia, jako najbardziej zwarty żywioł

•    panteizm - bóstwo jest jedno, krytyka antropom orfizmu i politeizmu

Parmenides l Elei (540 - 470 r. p.n.e.)

•    rozważania o bycie

o oddzielenie bytu, który jest stały i niezmienny, od zmiennych i względnych zjawisk -zalążki dualizmu filozoficznego

o „byt jest, a niebytu nie ma" - byt jest ciągły, nieruchomy, niezmienny, niepodzielny i stały

•    odrzucenie poznania zmysłowe i zaufanie rozumowi i dedukcji

•    teoria poznania

o umysł jest biernym odtwórcą rzeczywistości

o myśl, gdy nie jest w błędzie, jest wiernym odzwierciedleniem rzeczywistości o byt jest myśłą o dwa rodzaje poznania

•    poznanie zmysłowe - nieskuteczne

•    poznanie myślowe - skutecznie

•    wpływ na szkołę eleacką:

o teoria jedności i niezmienności bytu o niepodzielność bytu o odróżnienie myśli od spostrzegania o dualizm i dialektyka

Zenon z Elei (540 - 470 r. p.n.e.)

•    autor dzieła „O przyrodzie", napisanego w postaci ciekawego dialogu

•    udoskonalił sztukę dyskusji i dialektyki

•    podzielał pogląd o jedności bytu i wykazywał sprzeczności wszelkich zmienności:

o argumenty przeciw ruchowi

■    dychotomia - ruch jest niemożliwy, każda drogę da się podzielić na nieskończenie wiele odcinków, których nigdy nie przebędziemy

■    Achilles - najszybszy nigdy nie dogoni najwolniejszego, jeśli ten go choć na chwilkę znów wyprzedzi

■    strzała - lecąca strzała nie rusza się, lecz w czasie teraźniejszym tkwi w miejscu - czas składa się z chwil, a więc strzała nie rusza się, ale stoi

•    stadion - szybkość jest względna, zależy od punktu odniesienia - ruch nie może istnieć, jeśli dokonuje się jednocześnie z innymi prędkościami na raz

o argument przeciw mnogości - jeśli byt jest podzielny, a jego części są niepodzielne, to nie posiadają one wielkości i byt też jej nie posiada - jeżeli są jednak podzielne, to można je mnożyć w nieskończoność - tak czy siak, sprzeczność O argument przeciw poznaniu zmysłowemu - ziarno rzucone na ziemie nie wydaje dźwięku, więc cały worek ziaren też nie pownien wydawać

Kontynuatorzy idei

•    Gorgiasz (483 - 375 r. p.n.e.) - starał się odkryć paradoksy myślowe

o nie ma nic

o gdyby nawet coś było, to byłoby niepoznawalne

o gdyby nawet było poznawalne, to nie mogłoby być przedmiotem zgody między ludźmi

•    szkoła Megarejska założona przez Euklidesa - specjalizowała się w erystyce - „zdeprawowanej dialektyce, bo pozbawionej swego celu, czyli dochodzenia do prawdy"