45651

Obowiązki i uprawnienia w prawie administracyjnym (materialnym)

Sytuacja prawna adresatów prawa może być określana za pomocą aktu zwanego decyzją administracyjną, albo bezpośrednio. Odpowiednio z normy prawa administracyjnego wypływać będą obowiązki i uprawnienia, które tworzą sytuację prawną. Reakcja państwa pojawia się w sytuacji, jeśli adresat decyzji administracyjnej, albo wprost z normy prawa administracyjnego, nie wypełnia nałożonych tą drogą na niego obowiązków. Z decyzji i bezpośrednio z normy mogą wynikać uprawnienia i obowiązki. Uprawnienie jest to korzystny dla adresata stan rzeczy, ten, kto je posiada, może, ale nie musi korzystać z tego uprawnienia. Jeżeli ktoś jest uprawniony z mocy decyzji, lub bezpośrednio z normy prawa administracyjnego, nie musi, mimo że takie uprawnienie posiada, z niego korzystać, np. prawo do korzystania z wód publicznych, pozwolenie na budowę - nie musi. Nie ma mechanizmów przymuszania do wykonywania uprawnień. Przeciwnie dzieje się w wypadku obowiązku. Tam, gdzie prawo ustanawia powinności, tam w stosunku do powinności prawnie ustalonych, czyli do obowiązków, istnieje konieczność realizacji tych obowiązków, np. jeżeli mamy obowiązek meldunkowy, tzn., że po zmianie miejsca zamieszkania musimy się zameldować. Jeżeli mamy obowiązek obrony w postaci obowiązku służby wojskowej, to musimy temu obowiązkowi się podporządkować. Naturą obowiązku jest to, że to, co jest zapisane w treści obowiązku, zobowiązany musi wypełnić, jeśli zaś nie wypełni, musi liczyć się z negatywnymi konsekwencjami. Państwo w przepisach prawa ustanawia stosowne procedury, które mają doprowadzić do ustalenia, czy obowiązki są realizowane, oraz muszą istnieć procedury na wypadek, jeśli zostanie stwierdzone, że obowiązek nie jest realizowany bądź jest źle realizowany. Wtedy powstaje zagadnienie odpowiedzialności związanej z niewykonywaniem obowiązku. Jest to ogólny mechanizm funkcjonowania prawa, przenosi się on również na grunt prawa administracyjnego, co oznacza, że jeśli obowiązek nałożony na stronę w drodze decyzji administracyjnej, albo wynikający wprost z normy prawa administracyjnego, nie zostanie wypełniony, to podmiot tego obowiązku, czyli zobowiązany musi liczyć się z tym, że zostaną wobec niego uruchomione procedury zmierzające do zastosowania przymusu mającego spowodować, aby obowiązek został wypełniony.

Są dwie metody sankcjonowania obowiązku, czyli wymuszania, aby obowiązek został spełniony, z zakresu prawa administracyjnego:

-    przymus egzekucyjny

-    sankcja karna.