• podstawowa sytuacja prawna - norma, która określa np. czyjś obowiązek
• pochodna sytuacja prawna - norma, która określa zachowanie adresata wobec innej osoby
1. obowiązek- nakaz lub zakaz określonego postępowania, ogranicza swobodę
o nakaz:
■ obejmujący jeden typ zachowań, nie można się uchylić
■ obejmujący jeden tym zachowania podstawowego oraz drugi, który w określonych okolicznościach może być podjęty przez adresata
• zobowiązanie przemienne (obligatio alternitiva) -naprawienie samochodu lub wypłacenie odszkodowania
• upoważnienie przemienne (facuttas alternativa) - możliwe ze wzgl. Na okoliczności
■ zaniechanie - powstrzymanie się od wykonania nakazu
o zakaz - wskazuje typy zachowań uznane przez normę za
niedopuszczalne: dwojaki sposób wysłowienia zakazu: 1. Funktor normotwórczy: 2, Sformułowanie normy określającej sankcję
2. dozwolenie- wszystko, co nie jest prawnie nakazane lub zakazane (zachowanie prawnie indyferentnym)
• prawo „milczy” - sfera milczenia prawa= dozwolenie słabe; domniemanie, co do organów władzy publicznej
• dozwolenia mocne - („...może być..")
3. uprawnienie
o uprawnienia podmiotów do własnych zachowań:
• wolności prawnie chronione - wolność słowa, zgromadzeń, sumienia. Korelacja wolności prawnie chronionych i zakazu ingerencji w sferę objętą wolnością.
• Prawa upoważnienia - upoważnienia do dokonywania istotnych prawnie czynności konwencjonalnych W prawie publ. - kompetencje. Oprócz nieingerencji innych osób mogą przewidywać także obowiązek innego podmiotu do działania, jeśli podmiot uprawniony do dokonania czynności konwencjonalnej skorzysta ze swojego uprawnienia.
• Immunitety i przywileje: immunitet - niepodleganie kompetencji innych podmiotów (szerszy zakres nietykalności); przywileje- podmiot uprawniony jest do podejmowania działań w sposób wyłączny lub z pierwszeństwem wobec innych
o Uprawnienia do cudzych zachowań = sensu stricto (roszczenia)
• Uprawnieniu osoby A odpowiada obowiązek osoby B
• Roszczenia materialne- między dwoma podmiotami, gdy jest między nimi stosunek prawny
• Roszczenia procesowe - uprawnienie do występowania przed uprawniony podmiot (np. sąd)