45955

Ta pierwsza, o statusie agendy rządowej, miała oficjalny charakter państwowego przekaźnika informacji, dostarczającego wiadomości zaakceptowanych przez najwyższe władze partyjne i państwowe ZSRR. Druga - formalnie niepaństwowa, bowiem jej założycielami były organizacje społeczno-polityczne działające w Związku Radzieckim (jak np. tamtejsza centrala związków zawodowych, Związek Dziennikarzy i Związek Pisarzy ZSRR) - miała za swój zasadniczy cel kreowanie pozytywnego wizerunku radzieckiego państwa poza jego granicami, i była bardziej agencją publicystyczną, aniżeli informacyjną. Można powiedzieć, że radio i telewizja, a także wszystkie drukowane środki przekazu w ZSRR (zarówno centralne, regionalne jak i lokalne) były skazane na serwis informacyjny obu monopolistów. W szczególności TASS była dostarczycielem wielkiej ilości oficjalnych informacji, które obowiązkowo publikowały wszystkie radzieckie media masowe. Obowiązek ten wyraźnie precyzowały liczne instrukcje i rekomendacje rozsyłane przez agencję swoim radzieckim abonentom. Ten sztywny system monopolu informacyjnego dwu agencyjnych potentatów zaczął podlegać erozji dopiero u schyłku lat 80., kiedy to "glasnost" poczyniła ogromne postępy, a radziecki system uległ widocznemu już rozpadowi. W latach 1989-90 stworzone zostały pierwsze, konkurencyjne względem obu dotychczasowych monopolistów, agencje: "Postfaktum", "Interfaks", "Siewiero-Zapad", "Ural-Akcent", "Sib-IA" i inne. Różnorodne mini-agencje tworzono także przy niektórych gazetacli o zasięgu ogólnokrajowym, jak np. agencję NEGA, działającą przy dzienniku "Niezawisimaja Gazieta", której serwisem w czasie informacyjnego boomu posiłkowały się niemal wszystkie redakcje prasy, radia i telewizji. Swego rodzaju przełomową datą dla działalności agencji informacyjnych w ZSRR stały się dni sierpniowego puczu w 1991 rokit Propagandowa interpretacja tych wydarzeń przez TASS ostatecznie skompromitowała tę agencję i odebrała jej resztki społecznego zaufania, mocno nadwerężonego wcześniejszymi, nieudolnymi działaniami, by wspomnieć tylko tragedię czemobylską. Równocześnie zaś wzrósł autorytet małych agencji, a w szczególności "Interfaksu" i "Postfaktum". Rozpad Związku Radzieckiego to czas demontażu lub gruntownej przebudowy wielu dotychczas istniejących instytucji masowej informacji. Tak samo było również z dwiema wielkimi agencjami, przy czym ich rekonstrukcję rozpoczęto od zmiany szyldów. W dniu 22 stycznia 1992 r. prezydent niepodległej już Federacji Rosyjskiej -Borys Jelcyn podpisał dekret "O Informacyjno-telegraficznej Agencji Rosji", któiy powoływał do życia rządową agencję informacyjną ITAR (Informacjonno-Tielegrafnoje Agienstwo Rossiji). Wkrótce skrót ITAR został uzupełniony starym skrótem TASS, mającym jednak obecnie inne znaczenie (Tielegrafnoje Agienstwo Samostialatielnych Stran). Współczesna ITAR-TASS po staremu zachowuje monopol na wszelkie informacje o charakterze oficjalnym. Jako pierwsza publikuje m.in. teksty dekretów prezydenta Federacji Rosyjskiej oraz rządowych aktów prawnych W agencji pracuje ok. 4 tys. osób, zatrudnionych nie tylko w jej moskiewskiej centrali, ale także w 75 jej oddziałach terenowych rozsianych na obszarze całego byłego ZSRR oraz w 62 innych placówkach rozlokowanych w 59 krajach świata. W ramach agencji prowadzą działalność służby fotografii prasowej i teleinformacji oraz elektroniczny bank danych. Odbiorcami serwisu tej agencji jest ponad 8 tys. abonentów -wśród nich liczne stacje radiowe i telewizyjne oraz prasa z ponad 100 krajów, a także ok. 500 centralnych i regionalnych gazet ze Wspólnoty Niepodległych Państw.

Z innych, ciekawych przypadków agencji prasowych z różnych krajów, warto wymienić chociażby Holandię, która posiada jedną, główną agencję prasową. Jest nią ANP (Algemen Nederlands Persbureau), założona w 1935 roku. Z usług tej agencji korzystają wszystkie dzienniki Holandii, a jej serwis zawiera przede wszystkim wiadomości krajowe, chociaż agencja posiada swych korespondentów w kilku państwach. Zarządza nią Rada Administracyjna, w skład której wchodzą przedstawiciele prasy drukowanej i mediów elektronicznych