□ Tematyka społeczna
Jadący w jednym wagonie z autorem generał objaśnia synowi (Wani) jak powstała słynna kolej mikołajkowska (Petersburg - Moskwa) (1846-1851). Za jej twórcę uważa hrabiego KleinmicheTa.
Narrator tłumaczy jednak chłopcu, że jej twórcami byli chłopi, których nędza i głód zapędziły na budowę. Wielu z nich zmarło tam z wycieńczenia i nigdy nie powróciło do domu. Narrator słyszy ich żale, widzi ich cienie. Kolej jest pomnikiem ich pracy i niejako miejscem ich wiecznego spoczynku.
Generał uważa ich tylko za zacofanych pijaków, niszczycieli dóbr kulturalnych. Z kolei Niekrasow ukazuje ich jako twórczą siłę wielkich dzieł, budowniczych lepszego życia. Autor widzi też ciemnotę ludu, topienie smutków w wódce, zadłużanie się by tylko mieć za co wypić, wierzy jednak w jego przebudzenie.
I część: Na zasadzie kontrastu przedstawia z jednej strony obraz przyrody, w której „Bce xopoino", brak brzydoty, z drugiej socjalną brzydotę, którą autor widzi w społeczeństwie stworzonym na ucisku i mewolniczej pracy.
II część: kontrast pomiędzy wysoką oceną społecznej pracy a arystokratyczną tządzącą górą, określającą naród dzikim skupiskiem pijaków i barbarzyńcami.
Poemat polemiczny i polifoniczny - demaskacja (1864) a Problematyka
Krytyka stosunków kapi tali stycznych twoizących się w pouwłaszczeniowej Rosji. Teraz to kupcy, przemysłowcy i lichwiarze są „bohaterami epoki”, ciągnął zyski z eksploatacji biedoty na budowach i w przemyśle. Zastąpili oni dziedzica, starostę i ekonoma z okresu pańszczyźnianego. Demaskacja drapieżnych żerowników podobnie jak w satyrach Sałtykowa.
□ Tematyką społeczną
Do wysokiego, carskiego urzędnika pędzącego beztroski i pasożytniczy tryb życia, przychodzą pokoriu i zahukani chłopi. Przybywają do stolicy z dalekich guberni, aby powiedzieć mu o swoich krzywdach. Chłopi zostają jednak przepędzeni, nie protestują jednak. Wg Panajewej Niekrasow był świadkiem tej sceny -obserwował ją ze swego okna.
□ Problematyka
Autor zastanawia się nad zachowaniem ludu - dlaczego pozwala sobą pomiatać. Wiercy jednak w jego twórcze siły, w to, że wcześniej czy później zbudzi się z wiekowego uśpienia i stanie się pełnopraw nym obywatelem, „gdzie nasz lud, tam i jęk."
□ Tematyka chłopska
Zagon - kawał zboża - żali się, że wiatr go ugina, rozsypuje jego ziarna, nie ma go kto skosić. Wszędzie wokoło jest już po żniwach i tylko to jedno pole jest nietknięte. Wiatr wyjaśnia mu jednak że chłop, który je zasiał i pielęgnował jest chory i nie ma już sił do pracy.
Prostota formy i języka, proste rymy parzyste. Opisy przyrody stwarzają przejmujący nastrój.
□ Problematyka
Nie jest to wiersz tylko o chłopskiej niedoli. Jest to alegoria wyrosła na własnych pizeżyciach - bezsilny, schorowany oracz przypomina autora, który wówczas ciężko chorował. Pozycję poety porów nuje do dobrego siewcy, szlachetnego ziarna na niwie ludowej.
□ Tematyka chłopska
W utworze brak jest jednolitości. Mnogość wątków pozwoliła na stworzenie pełnego rozmachu dzieło -przedstawieniu typów, charakterów, marceń, dążeń i myśli ludu oraz warunków jego życia. Niekrasow przedstawia wędrówkę siedmiu chłopów w poszukiwaniu szczęśliwego człowieka na Rusi. Wydaje im się, że szczęśliwi mogą być tylko ludzie z warstw posiadających - pop, urzędnik kupiec, car. W I części doprowadza do spotkania z popem i dziedzicem, w dalszych częściach poszukuje już tylko dróg wiodących do szczęścia mas chłopskich.
Autor wykorzystał ludowe pieśni, ballady, porzekadła, przysłowia i zagadki. Wprowadził też (głównie w prologu) elementy baśniowo - fantastyczne - baśniowy ptaszek, który w zamian za uwolnienie jego pisklęcia darował chłopom zaczarowany stolik, karmiący ich podczas wędrówki.
□ Problematyka
W utworze zawarte zostały rozmyślania i wiedza autora o ludzie rosyjskim. Lud przedstawiony jest w surowej prawdzie, bez idealizacji i ckliwego współczucia wr niedoli. Chłopi nie tylko pracują ponad siły, cierpią głód. chłostę i poniżenie, lecz także piją bez opamiętania, wszczynają bezsensowne bijatyki, z niewolniczą uległością i gorliwością służą swoim gnębićielom.