tam, gdzie wymagana jest czystość przedmałżeńska, cudzołóstwo jest przestępstwem do zachowania wierności częściej obligowane są kobiety, dla cudzołożących żon są większe kary, niż dla niewiernych mężów
jus prime noctis (prawo pierwszej nocy) wynikało ze strachu przed defłoracją w plemionach dzikich, łączy się z tym rytualne sztuczne pozbawianie dziewictwa dziewcząt w okresie pokwitania, lub przymusową prostytucję i stosunki o char. religijnym
użyczanie żony jako forma gościnności nie jest pogwałceniem praw męża, lecz potwierdzeniem jego władzy nad kobietą, traktuje się ten zwyczaj z nadzieją na rewanż
zwyczaj wymiany żon, niekiedy w czasie świąt, co jest połączone z orgiastyczną rozpustą, zaostrzają się apetyty, dyscyplina rozluźnia się, lekceważone są bariery społeczne
jest to swoisty wentyl bezpieczeństwa, który łagodzi normalne ograniczenia wymiana żony może być zwykłą przyjacielską przysługą stosunek pirruaru - mężczyzna za zgodą męża może mieć dostęp do jego żony zawsze jednak rodzicielstwo jest kwestią bezsporną, dzieci są dziećmi męża kobiety, nie przywiązywana jest waga do biologicznego ojcostwa
konkubinat - jako forma zalegalizowanego zamieszkania, ale kobieta i jej dzieci posiadają niższy status
podobnie jak instytucja dodatkowych żon, w pewnych społecznościach jest główna żona i żony dodatkowe
prostytucja jako erotyzm komercyjny istniał u ludzi pierwotnych na małą skalę, jako komplementarna instytucja do małżeństwa
uniwersalny schemat podziału funkcji - żona: rodzi i karmi dzieci, opiekuje się nimi, przygotowuje jedzenie, dostarcza opał, wytwarza naczynia kuchenne, nosi ciężary, zbieractwo, rolnictwo, tkactwo, hodowla,; mąż: musi być odpowiedzialny i dbać o bezpieczeństwo żony i dzieci, obrońca rodziny, poluje, łowi, rzemieślnik, buduje dom, walka,
w wychowaniu dzieci biorą udział oboje w zależności od płci dziecka społeczeństwa patrylokalne i matiylokalne ( para młoda zamieszkuje w społeczności męża-pa ter, lub żony-mater)
zamieszkanie matrylokałne może być czasowe, ale wtedy mężczyzna wykonuje pewne prace dla rodziny żony
czasami mąż tylko odwiedza żonę w jej rodzinnym miejscu zamieszkanie i nie może
się do niej przeprowadzić
tym, co łączy takich małżonków jest dziecko
nie można mówić o kupowaniu małżonków, system prezentów przedślubnych jest istotnym elementem kultury, ale nie sprowadza małżeństwa jedynie do funkcji ekonomicznej
system prawnych zobowiązań jest społecznie ustanowiony przez tradycję prawo plemienne określa reguły małżeństwa, jego rolę i zadania małżonków rozwód powoduje szkody i straty dla obojga partnerów, pociąga za sobą utratę prestiżu oraz stygmat moralny
podstawa rozwodu - cudzołóstwo, mała wydajność pracy, zły charakter, bezpłodność żony, impotencja męża
różny status żony i męża (w zależności od typu plemienia - zbierackie, czy rolnicze)