46208

16. BI KAM ER ALI Z M I JEGO FUNKCJE

>    PARLAMENT jest najważniejszym organem przedstawicielskim.

a. ) w państwie demokratycznym, zgodnie z zasadą podziału władz, parlament jest organem w jednym

z trzech pionów państwowych i nie zajmuje uprzywilejowanej pozycji

b. ) w państwach realnego socjalizmu formalnie był on najwyższym organem władzy państwowej, w

praktyce - bardziej lub mruej powolnym narzędziem w rękach partii komunistycznej

c. ) w krajach rozwijającycli się sytuacja jest zróżnicowana, przeważa jednak model ograniczonej roli

parlamentu

>    Pozycja parlamentu na przestrzeni dziejów zmieniała się. Wraz z przechodzeniem od monarchii absolutnej przez konstynicyjną do parlamentarnej początkowo zaznaczał się stały wzrost roli parlamenm. W drugiej połowie XXw. zauważalne jest ograniczenie znaczenia władzy ustawodawczej na rzecz wykonawczej. Mimo to parlament nadal odgrywa istotną rolę w mechanizmach sprawowaiua władzy. W większości rozwiniętych krajów zachodnich funkcjonuje dwuizbowy parlament (BIKAMERALIZM). Jednoizbowe parlamenty występują w Danii. Finlandii, Grecji, Portugalii i Szwecji.

>    W dwuizbowym parlamencie zarówno polityczno-prawny status, jak i pełnomocnictwo obu izb nie są jednakowe

a. ) IZBA NIŻSZA formowana jest na podstawie powszechnego i bezpośredniego głosowania

b. ) IZBA WYŻSZA pochodzi

z mianowania (np. Izba Lordów w WB) z wyborów pośrednich (np. Senat we Francji)

- z wyborów bezpośrednich z zastosowaniem podwyższonego cenzusu, zwłaszcza dotyczącego wieku biernego prawa wyborczego

w niektórych kraja izba wyższa jest wyłaniana w wyborach, ale część deputowanych otrzymuje mandat z nominacji (np. Włochy)

>    KADENCJA PARLAMENTU - IZBA WYŻSZA ma zazwyczaj dłuższy okres pełnomocnictw niż izba niższa.

np. USA: Senat - 6 lat. Izba Reprezentantów - 2 lata

np. Francja: Senat - 9 lat. Zgromadzenie Narodowe - 5 lat

np. Japonia: Izba Radców - 6 lat. Izba Reprezentantów - 4 lata

Tylko we Włoszech okres ten dla obu izb wynosi 5 lat.

W niektórych krajach wyższa izba jest odnawiana nie w pebii, a tylko częściowo, co ma zapewniać stabilność i następstwo w jej działalności (np. Francja. Japoiua, USA)

>    W państwach demokratycznych, obok parlamentu, występują lokalne organy przedstawicielskie. Fimkcjonują one w strukturze samorządu terytorialnego (np. rady gmin Polsce, rady miejskie we Francji).