46282

Rola państwa w gospodarce rynkowej. Podstawowe elementy polityki gospodarczej państwa

R. Milewski, „Podstawy ekonomii", str. 385-420

•definicja państwa - centralne lii) lokalne instytucje i urzędy publiczne, których działalność związana jest z funkcjonowaniem danego systemu społeczno-gospodarczego •funkcje państwa w gospodarce oekonormczne

•tworzenie odpowiedniego ładu instytucjonalno-prawnego, który umożliwia sprawne funkcjonowanie gospodarki •finkcja alokacyjna państwa •funkcja redystrybucyjna

•finkcja stabilizacyjna państwa - podejmowanie przez państwo działań stabilizujących gospodarkę przez realizowanie takich celów jak: osiągnięcie i utrzymywanie w dłuższym okresie czasu wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, wyeliminowanie lub ograniczenie do minimum inflacji i bezrobocia, zmniejszenie wahań koniunktiralnych i możliwie najlepsze wykorzystanie czynników prodikcji ospołeczne

opolityczne - stwarzanie jak najlepszych politycznych właściwości system u dla funkcjonowania gospodarki •polityka fiskalna - manipulowanie poziomem podatków płaconych przez społeczeństwo i wydatków państwa •polityka monetarna - manipulowanie przez bank centralny stopą wzrostu pieniądza •państwo

odóbr publicznych - państwo jako główny dostarczyciel i gwarant dóbr publicznych dla społeczeństwa orozwojowe - związane z tworzeniem i rozwijaniem rodzimego handlu i przemysłu dotowaniem przedsiębiorstw i zwalczaniu towarów z importu lub ich ograniczaniu

ostabilizacji makroekonomicznej - zapewnienie właściwych warunków dla rozwoju gospodarki oregiiiąące nieefektywności rynkowe - wyposażone w zakres silnych uprawnień do ingerencji w rynek celem zlikwidowania nieefektywności

osprawiedliwości społecznej - państwo dbające o równy rozkład dóbr i zapewnienie wszystkim swoim obywatelom jednakowych możliwości gospodarczo-ekonomicznych

osocjalne - państwo zapewniające obywatelom dostęp do usług socjalnych, dbające o równy ich charakter dla wszystkich, interweniiąące w gospodarkę celem przeciwdziałania negatywnym społecznie mechanizmom (bezrobocie) •finkcja redystrybucyjna państwa - działania zmierzające do zniwelowania zbyt dużych, nie akceptowanych społecznie różnic dochodowych i majątkowych oraz pomocy ludziom starym, ijpośledzonym i chorym, którzy nie są w stanie radzić sobie sami

oświadczenia pieniężne - renty, emerytury, zasiłki itp. oświadczenia w na tirze - powszechna służba zdrowia, oświata

•funkcja alokacyjna państwa - podejmowanie działań sprzyjających optymalnej alokacji zasobów gospodarczych

orozszerzanie prywatnej przedsiębiorczości i rynku

owybór adekwatnej formy własności i przekształceń własnościowych

owspieranie konkirencji

odązenie do równowagi gospodarczej

•opbmum w sensie Pareto - stan, w którym nie da się poprawić żadnego elementu gospodarki bez pogorszenia innego •usprawnienie w sensie Pareto - stan. w którym zmiana gospodarki na lepsze jest możliwa •ewolucja roli państwa w gospodarce kapitalistycznej •ekonomiczne finkcje państwa

owersja socjalistyczna (lub koministyczna) - sterowanie całością gospodarki, likwidowanie inicjatyw oddolnych, nie działa wolny rynek, szeroko rozwinięty system socjalny

owersja kapitalistyczna - działa wołny rynek, państwo jako „nocny stróż", system socjalny dostosowany do wydatków państwa, wołny rynek

•koncepcje państwa opiekuńczego na przykładzie Szwecji oraz Niemiec - szeroko rozwinięta funkcja socjalna, powszechne ubezpieczenia zdrowotne, wysoka granica obowiązkowej edukacji, płatne irłopy macierzyńskie, opieka państwa nad obywatelami znajdującymi się w trudnej sytuacji, ochranianie ich przez niesprawiedliwymi pracodawcami. 30-35% PKB przeznaczane na pomoc biednym i opiekę socjalną

•koncepcje państwa liberalnego na przykładzie Stanów Zjednoczonych - brak powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych, ograniczony interwencjonizm, niska granica powszechnego obowiązku edukacji, większość pieniędzy na cele socjalne przeznaczone raczej na programy pomocy i restrukturyzacji (długofalowe likwidowanie przyczyn) niż na bezpośrednią pomoc ubogim (doraźne likwidowanie skutków - 23% PKB)