46419

1) Czynniki wpływające na drtnokr atyzm systemu politycznego;

System polityczny - ogół organów państwowych, partii |»li tycznych oraz organizacji i grup społecznych (formalnych i nieformalnychl uczestniczących w działaniach politycznych w ramach danego pa lis twa oraz ogół generalnych zasad i norm regulujących wzajemne stosunki między nimi Termin pojawił się w literaturze w roku 1953. w pracy Davida Eastona pod tym samym tytułem, zastępując używany do tej pory "system gądfflflf-

Główne elementy systemu politycznego

•    Społeczność, której byt jest współzależny, składająca się z grup o interesach zbieżnych i sprzecznych.

•    Organizacje artykułujące i reprezentujące interesy tych grup poprzez zdobywanie i sprawowanie władzy państwowej bądź wywieranie na nią wpływu.

•    Instytucje władzy państwowej, dysponujące monopolem uzgadniania interesów zarówno sposobami perswazji, jak przymusu i przemocy.

•    Formalne i zwyczajowe normy regulujące wzajemne relacje i funkcjonowanie wszystkich części składowych systemu.

•    Ideologie i strategie polityczne, stanowiące oprogramowanie ukierunkowujące działalność systemów państwowych i partyjnych,

•    Instytucje i organizacje międzynarodowe do których są afiliowane państwa i partie polityczne, których rola wzrasta w wamnkach integracji kontynentalnych i globalizacji.

Wedle współczesnych kryteriów, za państwa stricte demokratyczne uznawane być mogą tylko te, których ustrój opiera się formaliue i realnie na:

•    dostępności sfery polityki dla wszystkich bez ograniczeń ze względów klasowych, rasowych, majątkowych, religijnych;

•    możności wybierama kandydatów na stanowiska publiczne i swobodzie dostępu do tych stanowisk, czy jakichkolwiek innych - czynne i bierne prawo wyborcze (poza wyrokiem sądowym pozbawiającym praw publicznych);

•    suwerenności narodu (ludu) oznaczającej, że władza zwierzchnia, niezbywalna i niepodzielna, należy do zbiorowości społecznej żyjącej w granicach państwa;

•    zasadzie reprezentacji - utożsamionej z delegowaniem uprawnień władczych na przedstawicieli obieralnych przez naród w wyborach powszechnych i działających pod jego kontrolą;

•    uznaniu wyborów za główne źródło prawomocności władzy i konieczności cyklicznego potwierdzania legitymacji władzy w wyborach powszechnych;

•    możności zrzeszania się w partie polityczne i wyboni między alternatywnymi ofertami partii;

•    odpowiedzialności rządzących przed rządzonymi - tworzeniu wyspecjalizowanych instytucji kontroli władzy mających w założeniu zapobiegać jej nadużyciom;

•    podziale władz - wyrażającym ideę ograniczania rządu poprzez wzajemne kontrolowaiue się ośrodków władzy oraz przez działalność zorganizowanej opozycji politycznej;

•    wolności przekonali i wypowiedzi;

•    instytucjonalnej ochronie praw obywatelskich - wyrażającej się w stwarzaniu formalnych zabezpieczeń obywateli przed nadmierną i nieuzasadnioną ingerencją władzy w ich sprawy

•    dynamizowaniu rozwoju gospodarczego umożliwianego przez swobodę przedsiębiorczości i spokój społeczny

Demokracja może być stopniowana - tzn. w danym ustroju politycznym faktyczny udział we władzy ogółu obywateli może być większy albo mniejszy. Np: w monarchii konstytucyjnej władza należy formalnie do króla, jednak rzeczywiste stosunki między królem a jego poddanymi reguluje konstytucja, która może w praktyce oddawać niemal całą władzę poddanym.