46834

Wnioskowanie przez analogię

Wnioskowanie przez analogię przypomina wnioskowanie przez indukcję enumeracyjną niezupełną, ale nie do końca. W wnioskowaniu przez indukcję enumeracyjną niezupełną z tego, że pewna prawidłowość wystąpiła w n przypadkach, wnioskuje się, że potwierdzi się ona w każdym przypadku. Natomiast w wiiioskowaniu przez analogię z tego, że dana prawidłowość wystąpiła w n przypadkach, wnioskujemy, że wystąpi ona w przypadku (n+1).

Z wnioskowania przez analogię korzystamy zwykle wtedy, gdy' zauważamy, że jakieś dwa przedmioty podobne są do siebie co do „n” Oiczby) swoicli własności, a nadto zamvażamy, że jeden z tych przedmiotów posiada dodatkowo jeszcze jedną cechę, której nie zauważyliśmy u tego drugiego. Ale na podstawie tego, że jednak te przedmioty posiadają n wspólnych cech, wnosimy, że i tę dodatkową cechę również oba posiadają. A zatem, chociaż nie stwierdziliśmy jej w tym drugim przedmiocie, przypisujemy mu ją, bo ma ją ten przedmiot pierwszy.

Między wnioskowaniem przez indukcję enumeracyjną niezupełną a wnioskowaniem przez analogię istnieje jeszcze jedna różnica. Otóż do obalenia wniosku płynącego z indukcji niezupełnej wystarczy jeden fakt, który go nie potwierdza przyjętej reguły. Natomiast w wnioskowaniu przez analogię jedno takie zdarzenie, które nie potwierdza określonej prawidłowości czy cechy, nie obala wniosku, czyli możliwości zaistnienia tejże prawidłowości w przypadku (n+1). Rzecz jasna, większa ilość takich przypadków zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia danej prawidłowości w przypadku (n+1), chociaż w n przypadkach ona zaistniała.

Pospolitym błędem wnioskowania przez analogię jest to, że bierze się pod mvagę sytuacje, w których interesująca prawidlow^rość występuje, a pomija się te, w których ona nie występuje. W ten sposób powitają różne przesądy wiążące ze sobą jakieś zdarzenia, nie mające w gruncie rzeczy ze sobą nic wspólnego, w związek przyczynowy Przypomnijmy chociażby przysłowiowego czarnego kota przebiegającego drogę i nieszczęścia, które do zdarzenie ponoć wywołuje czy wróży.