124494

GAZETA WARSZAWSKA miała format książkowy, dwie szpalty na kolumnie i ciągłą paginację. Ukazywała się dwa razy w tygodniu. Nakład 500-1500 egzemplarzy. Jako pierwsza wpuściła na łamy ogłoszenia. Kosztowały 4 złote za sztukę, bez względu na wielkość. Luskina wprowadził prenumeratę. Kosztowała 72 złote za rok.

Pod koniec XVIII wieku prasa była cokolwiek nierzetelna i cięta na dwór.

Przed pierwszym rozbiorem prasa warszawska była jednocześnie ogólnopolska. Po rozbiorze przestała docierać do Galicji. Wtedy zaczęło się we Lwowie. Od 1776 Antoni Piller wydaje tygodnik "Gazeta lwowska" po francusku. Po dwóch latach Antek umiera, a wdowa po nim, Józefa Pillar, przejmuje redakcję, tylko zmienia tytuł na bardziej kobiecy - "Lwowskie pismo uwiadamiające".

Sejm czteroletni to bardzo ważny czas dla polskiej prasy. Powstała wtedy przeciwwaga dla "Gazety warszawskiej". Ignacy Potocki, Julian Ursyn Niemcewicz, Józek Weissenhoff i Tadek Mostowski w grudniu 1790 stworzyli "Gazetę narodową y obcą". Pierwszy numer wyszedł w styczniu 1791, ostatni w sierpniu 1792.

Próbowali odebrać monopol księdzu Luskinie, który nawet specjalnie się nie burzył. "GNYO" kosztowała tyle samo, ale była znacznie lepiej robiona.

GAZETA NARODOWA Y OBCA podawała głównie informacje z zagranicy, ale nie brakowało informacji o reformach i upowszechniania idei 3-go maja. Miała 1000-1200 egzemplarzy nakładu. Informacje mieli dobre, bo redaktorstwo się szlajało po lokalnych salonach i miało niezłe kontakty. Na łamach pojawiały się listy do redakcji, głównie preparowane, które miały na celu nagłośnić idee redakcji, ale nie bezpośrednio pod jej szyldem.

W 1792 "GNYO" opublikowała tajne materiały, które Niemcewicz wykradł z łóżka jednej z hrabin (albo innej Potockiej), tyle że w międzyczasie interweniowały Ruskie (nie pierogi) i w 1792 gazeta przestała istnieć.

Jeszcze w tym samym roku powstała nowa gazeta

GAZETA KORESPONDENTA WARSZAWSKIEGO. Redagował ją x. Karol Malinowski. Wychodziła 3 razy w tygodniu. Miała nakład 1000 egzemplarzy. Była pierwszą gazetą "not 4 elite". Informacje zamieszczała popularne, była politycznym ramieniem "stronnictwa reform" i kosztowała dwa razy mniej niż 'Warszawska".

Targowica nie przeszła jednak bez echa. Konfederacja tępiła nieprzychylną prasę. Szczęsny Potocki nakazał zamknąć "Narodową y obcą" i ukaranie redaktorów. Jednocześnie w 1792 pojawiła się cenzura prewencyjna na informacji z Polski. Z zagranicy, jeśli było podane źródło, cenzury nie było.

Ostał się "Korespondent", ale nie mógł publikować tekstów patriotycznych. Wtedy ponownie wypłynął x. Luskina Zwrócił się do władz konfederacji o przywrócenie monopolu. Ale władza olała księdza. Wtedy Luskina dogadał się z Malinowskim, że "Korespondent" wychodzi do końca 1792. Tyle, że Malinowski zrobił Luskinę w jajo i złożył lojalkę, za co jeszcze w 1792 otrzymał nową koncesję. Luskina się wkurzył i zaczął pisać donosy na wszystko co się rusza. Władze tradycyjnie go olały.

Dopiero przypadkowo, 20 XII 1792 "Korespondent" podpadł. Przedrukował z prasy niemieckiej informację o dezercji żołnierzy polskich z Brna do Galicji. Luskina wazelinarsko doniósł i 11 I 1793 rozpoczął się pierwszy w Polsce proces prasowy. Sąd kazał usunąć Malinowskiego z redakcji, ale tytułu nie zamknął.