47819

21 Państwo i jednostka - wzajemne relacje.

Nowoczesne państwo wzięło na siebie odpowiedzialność za warunki, w ramach których przebiega życie jego obywateli. Rozwój w kierunku państwa socjalnego jest odp. na przykre historyczne doświadczenia z ery kapitalizmu i industrializacji. Ubezpieczenia stanowiły próbę rozwiązania wielkiej kwestii społecznej w zakresie chorób, wypadków inwalidztwa i podeszłego wieku. Polityka ubezpieczeniowa państwa poprzez instytucje ubezpieczeniowe jest znaczącym krokiem w drodze wiodącej do odparcia negatywnych skutków industrializacji. Rozwinięta działalność państwa wymaga olbrzymich nakładów finansowych i umocnienia organów państwowych do dalszej interwencji. W tej sytuacji na pewne straty narażone są tradycyjne prawa do wolności i ochrony własności. Idea „państwa minimum” jest skierowana na wyczulenie na ochronę jednostki ludzkiej i grup społecznych przez wszechwładnością aparatu państwowego. Z drugiej strony wielkie problemy nowoczesnych społeczeństw wymagają zajęcia się nimi przede wszystkim przez państwo. Idea państwa socjalnego jest wiec rozwijana z myślą o zapewnieniu wolności wszystkim obywatelom, zwłaszcza dla tych, którzy nie mogą poradzić sobie sami w życiu. Państw rozszerzając zakres interwencji może naruszać wolności ludzi. Prawa człowieka zrodziły się z oporu przecie absolutyzmowi, z protestu przeciw starym i nowym formom kolonializmu, satelickiej zależności i centralistycznej władzy państwowej. Przybierają one współcześnie postać podmiotowych praw publicznych - są to roszczenia jakie jednostka ma prawo wysuwać wobec państwa. A miano praw człowieka zasługują tylko te prawa, które faktycznie przysługują każdemu człowiekowi niezależnie od jego rasy, pochodzenia, języka itp. Odrębną formą praw człowieka są jego prawa polityczne. Prawa te są częścią sprawiedliwości, są nienaruszalne i nieodwołalne. Mają na celu służebność , aby człowiek żył godnie i miał zapewnioną wolność. Wśród wielu praw człowieka wyróżnia się podstawowe prawa człowieka i wolności obywatelskie. Grupę rzeczowo i historycznie pierwszą stanowią prawa do osobistej wolności (nietykalność ciała i życia, ochrona przed samowolnym uwiezieniem i ukaraniem, wolność słowa, religii itp.).

Szczególnie ważne dla obywatelskiej aktywności są prawdo politycznego udziału w życiu publicznym.

W państwie współczesnym przyjęło się też wydzielać socjalne prawa podstawowe bądź socjalna odpowiedzialność państwa. Poprzednie kategorie paw człowieka wolność i współudział wiążą się ściśle z prawami socjalnymi. Jeśli jakieś państwo uznaje praw odo wolności i współudziału, to musi też liczyć się w warunkami socjalnymi, za pomocą których prawo do wolności i współudziału są urzeczywistniane. W ustroju państwa muszą znajdować się przesłanki troski o gospodarce, społeczne i kulturalne warunki praw do wolności. Państwo staje przed wymogiem usuwania nie sprzyjającycli warunków. Organy państwowe muszą wziąć na siebie odpowiedzialność za warunki socjalne obywateli. Z punkt widzenia praw człowieka zasadna jest rola praw socjalnych, która polega na tworzeniu warunków urzeczywistniania wolności i demokracji, nie za rola konkurencji wobec wolności i demokracji. Podstawowe prawa człowieka to: wolność, równość i własność