Teoria jest nieodłączna od eksperymentu. Badania eksperymentalne są najlepszą drogą rozwoju każdej dyscypliny nauk społecznych, więc także nauk zajmujących się badaniem edukacji.
• W jakiej strategii i typie mieści się schemat badań?
Badania teoretyczne w strategii ilościowej opartej na wyjaśnieniach nomotetycznych są poważnym beneficjentem, zarówno weryfikacyjnie, jak i eksploracyjne.
W badaniach praktycznych większe zastosowanie ma w nich eksperyment naturalny niż laboratoryjny.
Trafność eksperymentu naturalnego jest na ogół słabsza niż trafność eksperymentów laboratoryjnych, ponieważ towarzyszy im trudna do oszacowania liczba zmiennych ubocznych, z których tylko część można kontrolować.
Eksperyment laboratoryjny (wg. Lewina) = eksperyment pragmatyczny (wg. Kowalika) Punktem wyjścia jest teoria, która oferuje rozwiązanie problemu pojawiającego się w praktyce edukacyjnej, np. wychowawczej. Z teorii wyprowadza się hipotezę, tak jak w klasycznym schemacie laboratoryjnym. Hipoteza ta projektuje rodzaj interwencji wychowawczej, która może wpłynąć na zachowanie badanego wywołując pożądaną z teoretycznego punktu widzenia reakcję. Badacze muszą w warunkach eksperymentalnych odtworzyć realną sytuację wychowawczą i manipulować rodzajem interwencji, by uzyskać oczekiwany efekt.
Połączenie kary i nagrody efektywniej wpływa na zmniejszenie częstotliwości zachowań agresywnych niż samo karanie i brak karania. Manipulacja - typem interwencji wychowawczej ( kara plus nagroda, kara, brak kary )
• Jakie są etyczne uwarunkowania badania?
Etyczne uwarunkowania należy łączyć z osobami badanymi oraz ze społecznością odbiorców informacji naukowej.
Jak uniknąć nieczystych etycznie eksperymentów?
Należy tak planować manipulację, aby w jej rezultacie nie wpływać na obniżenie samooceny, nie wystawiać badanych na pokusy zachowań nieetycznych, nie wywoływać w nich negatywnych uczuć, nie utrwalać niepożądanych zachowań. Badacz sam musi podjąć decyzję. Istnieje bowiem granica pomiędzy ostrożnością badacza a efektywnością. Każdy badacz sam musi ją wyczuć.
• Jaka jest struktura i język raportu z badania?
Najczęściej raport jest zbudowany z trzech części:
1. Prezentacja teorii, którą chcemy weryfikować poprzez hipotezę lub teoretycznych przesłanek uprawomocniających pytanie badawcze. Musi to być tekst, który nie będzie budził wątpliwości, co do tego, że badanie ma sens oraz wniesie coś nowego