Ryzyko towarzyszy nieodłącznie działalności prowadzonej przez banki, co wiąże się ściśle z pełnioną przez nie funkcją pośredników finansowych.
W działalności gospodarczej nie można uniknąć ryzyka, gdyż w momencie podejmowania decyzji nie dysponuje się pełną informacją i nie zawsze można trafnie przewidzieć dalszy rozwój wydarzeń. Decyzje podejmowane na podstawie dostępnych informacji mogą być nieoptymalne z punktu widzenia zamierzonego celu.
Rozmiary ryzyka występującego w działalności bankowej są zależne od wielu wzajemnie oddziałujących na siebie czynników, z których duża część ma charakter zewnętrzny, niezależny od działań banku.
Do takich czynników zewnętrznych należą m.in. czynniki ogólnogospodarcze np. polityka gospodarcza państwa, zadłużenie budżetu, stopa inflacji, polityka banku centralnego, czynniki społeczne np. zachowanie się klientów banku, skłonność do oszczędzania, czynniki polityczne, czynniki demograficzne np. struktura ludności, stopa bezrobocia oraz czynniki techniczne np. postęp w zakresie telekomunikacji i informatyki.
Szybki rozwój banków, polityka zwiększania zakresu operacji bankowych, wzrost sumy bilansowej oraz obciążenia związane z rozbudową sieci placówek zwiększają ryzyko bankowe.
Zainteresowanie ryzykiem stopy procentowej jako ryzykiem typowo bankowym wystąpiło stosunkowo niedawno, gdyż znaczenie tego ryzyka wzrosło dopiero w ostatnim dziesięcioleciu. Wynikało to ze stosunkowo dużych i szybkich zmian stopy procentowej na początku lat dziewięćdziesiątych, które spowodowały znaczny wzrost zagrożenia dla banków. W związku z tym w ostatnim dziesięcioleciu nastąpił rozwój metod sterowania tym ryzykiem.