49244

W procesie wychowania film może pełnić istotną funkcję. Dzieci w klasach I - III są ciekawe otaczającego świata. Wobec czego pragnienie poznania rzeczywistości w filmie nie ogranicza się do obserwacji, ale także do poznawania przyczyn drastycznych zdarzeń akcji i działania negatywnych postaci ze świata zła i przestępczości, często nie ukaranego jak w baśniach. Film dla dzieci,    w przeciwieństwie do obrazów przeznaczonych

dla dorosłych, staje się okazją, która zastąpiłaby współuczestniczenie w dorosłym życiu, zaspokojenie wiedzy o świecie i ludziach, oraz naśladowanie „wzorców” nie zawsze pozytywnych. Czerpanie przykładów z filmu jest o tyle niebezpieczne, ile przedstawienie sceny agresji w jej różnych przejawach są bardzo drastyczne, bardzo często i okrutne.

Dążąc do analizy uzyskanych odpowiedzi - (uczniów klas I - III) na pytanie: Czy szkodliwe wychowawczo jest rozpowszechnianie przemocy w filmie - należy najpierw omówić terminologię występującą w pracy.

Wyjaśnianie pojęć trzeba rozpocząć od wyjaśnienia pojęcia agresji, która bardzo często prowadzi do przemocy oraz innych negatywnych „manifestacji".

T. Tomaszewski określił ją jako „zachowanie się skierowane przeciw komuś lub czemuś. Może mieć dwa kierunki:    na zewnątrz, przeciw

przedmiotom lub osobom zewnętrznym, na przykład przeciw samej przeszkodzie, lub osobie będącej sprawcą trudności albo przeciw sobie samemu”¹.

J. Ranschburg twierdzi, że „agresją nazywamy każde zamierzone działanie w formie otwartej lub symbolicznej, mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty lub bólu”². Położył więc nacisk na skutki agresywne.

Natomiast zdaniem Z. Skórnego - „przez agresję będziemy rozumieć swoistą formę zachowania się, przyjmującą postać inicjowanego aktu, powodującego powstanie określonych szkód materialnych lub moralnych”³.

Ta definicja jest również funkcjonalną, gdyż kładzie nacisk na skutki, a nie przyczyny, chociaż agresja ma motywacje biologiczne i psychiczno-wychowawcze, a jej „nagradzanie społeczne”, czyli bezkarność, zwiększa ją coraz bardziej.

Według psychologii rozwojowej agresja to „zachowanie, które jest umyślnym działaniem na szkodę jednostek lub własności, którego nie da się społecznie usprawiedliwić”².

Tutaj zaś podkreślono ogólnospołeczną szkodliwość agresji, począwszy od jej celów.

Zdaniem E.Aronsona zdefiniowanie agresji nie jest jednak tak proste, jak się może wydawać. W języku potocznym określenie to jest - mimo to -używane bardzo swobodnie. Psychologowie posługują się raczej terminem: działanie agresywne. E.Aronson wskazuje że działanie to „zachowanie, którego celem jest spowodowanie psychicznej, lub fizycznej szkody”³. Ta zwięzła definicja jest znowu skupiona na szkodliwych skutkach agresji, widocznie jest to najważniejsze.

1

T. Tomaszewski: Wstęp do psychologii. Warszawa 1963, s. 138.

2

^ł J. Ransburg: Lęk, gniew, agresja. Warszawa 1980, s.77.

3

Z. Skórny: Psychologiczna analiza agresywnego zachowania się. Warszawa 1969, s. 157.

²¹ R.Vasta, M. M. Haitli, S A. Miller: Psychologia dziecka. Warszawa 1995, s.506.

³ E.Aronson: Psychologia społeczna. Poznali 1997, s.497.