50787

człowiek może się rozwijać? Pytanie „dlaczego” jest szukaniem motywów. Np. dlaczego ktoś się

tak zachował?

2. Teoria powinna być ogólną.

2.    Teoria musi pokazywać związki operacyjne zachowania, pewne prawa.

3.    Teoria powinna być płodna, otwarta, dawać szansę na przewidywanie.

4.    Musi umożliwiać testowanie postawionych hipotez.

5.    Hipoteza musi uprawomocniać teorię, podwyższać jej trafność.

6.    Teoria musi być modyfikowalna, być otwartą na nowości.

7.    Teoria powinna być „naukową” ten. Nie wywodzić się z luźno powiązanej wiedzy, mieć charakter konkretny, uwzględniać rzeczy istotne.

8.    Nie powinna być zawężona. Powinna obejmować możliwie szeroko złożoność człowieka.

9.    Teoria powinna podać definicję osobowości, strukturę osobowości, co ją tworzy.

10.    Teoria powinna podać z czego zbudowana jest osobowość.

11.    Teoria powinna uwzględniać stan patologii i powinna pokazywać jak można zmienić zachowanie człowieka.

12.    Teorie osobowości powinny pokazywać jakie są główne dynamizmy napędzające zachowanie człowieka (np. że są to motywy hedonistyczne, motywy wzrostowe).

13.    Teoria powinna być spójna. Wnioski postawione przez autora powinny wypływać z założeń. Metody badań i terapia powinny wiążąc się z założeniami, pasować do nurtu z jakiej wywodzi się teoria. Np. jeśli założymy że człowiek jest istotą reaktywną, to aby zmienić jego zachowania musze go przewarunkować a nie proponować psychoanalizę.

14.    Teoria osobowości powinna być prosta, zrozumiała, przejrzysta dla odbiorcy. Tak, aby każdy mógł ustosunkować się do niej.

15.    Teoria powinna mieć szeroki zakres, tłumaczyć wiele faktów.

16.    Teoria powinna dać się przełożyć na empirię i dać się sprawdzić.

Ważne jest to na jakich źródłach bazuje dana teoria. Teoria osobowości powinna korzystać z

wiarygodnych danych (np. badań, eksperymentów, wieloletniego doświadczenia).

17.    Jeżeli teoria osobowości opiera się na strategii racjonalnej (zdroworozsądkowej), to jest spore niebezpieczeństwo, że nie będzie miała odzwierciedlenia w rzeczywistości.

Lepiej jest, gdy teoria oparta jest na badaniach (np. 16 czynników Cattella).

5 Wymień i krótko scharakteryzuj podstawowe obszary wyznaczające odmienność teorii osobowości( lub po prostu problemy stanowiące przedmiot zainteresowań teorii osobowości)

Psychologia osobowości skupia się na całym człowieka. Próbuje zrozumieć wymiary zachowań ludzkich i różnice indywidualne.

Osobowość wiąże się z pojęciem tożsamości

Osobowość umożliwia postrzeganie człowieka całościowo, holistycznie.

Postrzeganie holistyczne - uwzględnianie całości wymiarów , uwzględnienie człowieka wraz z otoczeniem.

POLA NA KTÓRYCH DZIAŁA OSOBOWOŚĆ:

•    struktura- budowa osobowości. Osobowość tak ciało stanowi całość.

•    Proces- teoria musi wykazać jakie są główne pojęcia wyjaśniające dynamikę osobowości. Motywy wyjaśniające proces: sposoby tworzenia się osobowości.

•    Wzrastanie człowieka i rozwój człowieka - zależy od procesu i od definicji osobowości. Pytania jakie zadaje sobie psychologia osobowości: