50794

(a jak to się ma do klasycznych teorii?...)

Cele psychologii osobowości

•    poznawczy - wyjaśnianie

•    praktyczny - przewidywanie zachowania, wspieranie rozwoju osobowości, zapobieganie patologii

„Psychologia osobowości dotyczy całościowego funkcjonowania osoby, wskazując na źródła motywacji, szanse rozwoju osobistego osobistego ryzyko zaburzeń".

Cele naukowej teorii osobowości:

Ogólnie - ma wyjaśniać jacy są ludzie i dlaczego zachowują się tak jak się zachowują

•    dostarczanie języka (kategorii pojęciowych) do opisu i analizy zachowania

•    sformułowanie modelu wyjaśniającego przyczyny zachowania (np. cech, mechanizmów motywacyjnych)

•    określenie istotnych różnic między ludźmi (pod względem strukturalnym lub procesualnym)

•    przewidywanie przyszłego zachowania, wyjaśnianie patologii

Według Pervina teoria osobowości powinna uwzględniać i wyjaśniać następujące elementy:

•    struktura (cechy, organizacja pewnych właściwości) - teorie cech

•    dynamika (zachowanie jako proces: popędy, podniety, homeostaza i wzrost, potrzeba spójności, potrzeba poznawania) - rewolucja kognitywna; Walter Mischel

•    wzrastanie i rozwój

•    psychopatologia (natura i przyczyny zaburzeń)

•    zmiana (jak się dokonuje, dlaczego ludzie nieraz opierają się zmianom)

„Teoria dostarcza narzędzi rozumienia rzeczywistości w postaci modelu, określonej terminologii, zasad gromadzenia danych i łączenia faktów oraz hipotez do przetestowania. Nie może być hermetyczna, niezrozumiała i niepozwalająca na sprawdzenie wynikających z niej hipotez." (Oleś, 2003).

Główne podejścia teoretyczne

Podejście teorii cech

osobowość jako struktura cech

cecha jako skrótowy opis spójności zachowania

cechy a czynniki

Podejście teorii uczenia się

osobowość jako produkt uczenia się (historia wzmocnień, modelowanie) stałość zachowania - podobieństwo środowiska

Podejścia psychodynamiczne

psychoanaliza klasyczna i neo-

osobowość jako produkt przeszłych doświadczeń

Podejście humanistyczne

osobowość jako system dążący do realizacji swego potencjału Podejście poznawcze

osobowość jako system poznawczy (system wiedzy)