50893

KANCELARIE MIEJSKIE

Powstanie kancelarii miej skich uzależnione było od nadania praw miejskich miastu (lokacja) oraz wiązało się z jego ustrojem i oiganizacją wriadz.

Do najdawniej szych kancelarii miast polskich należą wrocławska i krakowska (XIII w)

Organizacja kancelarii związana jest ściśle z ustrojem danej władzy czy instytucji. Najczęściej to rada miej ska była naczelną władzą. W duży:h miastach zakres jej władzyobejmował administrację miasta, część kompetencji sądowych oraz tzw lonenę (kamlarię), zarządzającą ska łbem i finansami miasta.

Na początku XVI w w Krakowie istniały trzy kancelarie: kancelaria główna rady kancelaria wójtowska oraz kancelaria lonerii. downa kancelaria miejska (rady)

-    podlegała radzie

-    należała do naj ważniejszych urzędów wmieście

-    prowadził ją pisarz miejski, wraz z zastępcą, podpiskiem (sekretarzem), którego (pisarza) obowiązkiem było:

•    protokołowanie obrad rady i wciąganie zapi se k do ksiąg; także: protokołowanie wspólny: h zebrań rady i pospólstwa, tzw. sejmików

» strzeżenie tajemnicy ksiąg rady

•    stanie na straży prawa

•    wydawanie odpisów (ekstraktów) miejskich

•    opiekowanie się przywilejami i księgami (spisanie szeregu inwentarzy, kopoarzy i repertoriów przywilejów mia sta)

•    spń sywanie oryginalnych te stamentów

» pozo stanie w mie śc ie w przypadku klęski, zarazy i udzie lenie pomoc y burmistrzowi

-    pisarzowi przysługiwał tytuł nobilis; był najważniej szyrn urzędnikiem mia sta

-    każdy pi sarzbyłc złowię kiem wszechstronnie wykształconym (mógł b yć iównoc ze śnie rektorem szkoły; człowiekiem znającym prawo, język łaciński, polski, także niemiecki, orientującym się w wielu sprawach dotyczących miasta - budżetowych, prawnych; był mianowany i zaprzysięgany przez radę

-    cały personel kancelarii liczył od czterech do siedmiu osób - pisarz, regent i kancelaryści w liczbie trzech, dwu lub jednej osoby

-    mówiąc o wynagrodzeniu pisarzy mamy na myśli pensję właściwą oraz różnego rodzaju dodatki w pieniądzach lub w naturze, stałe bądź okolicznościowe, a także dochody z opłat kancelaryjnych oraz wszelkie specjalne dodatki, zasiłki

-    produkcja kancelarii obejmowała dokumenty i księgi - dokumenty ławy, Scabinalia - księgi rezygnacji (zapis, sprzedaże, układy w sprawach majątkowych) i dokumenty rady (ugody zawarte z innymi miastami, potwieidzenia statutów cechowych - wilkierze); księgi dotyczące spraw^T nie spornych: księgi inskrypcji, rezygnacji, testamentów, kontraktów, plenipotencji (pełnomocnictw); serie ksiąg dotyczących spraw administracyjnych: księgi laudów (uchwi) miejskich, protokoły obrad rady, protokoły zgromadzeń pospólstwa, księgi suplik miejskich, rewizji kamienic, korespondencji miejskiej, kopiarre, księgi burmistrzowskie

Kancelaria wójtów ska

-    właściwym pracownikiem kanc elani był podwójci, który spisywał księgi, tzw. advocatialia; opiekę nad ich stanem sprawował wójt

-    podwój ci w swej pracy miał kilku pomocników

-    produkowała księgi, wspomniane advocatialia, zawierające sprawy sporne toczone przed sądem ławniczym i wielkim buigrabskim oraz sądem samego wójta, a także zapiski