51157

INTERSUBIEKTYWNOSC - cecha poznania polegająca na tym, że twierdzenia będące jego wyrazem mogą być rozumiane przez każdą osobę mającą odpowiednie kwalifikacje. INTUICJA - 1z tac. - wejrzenie) poznanie bezpośrednie, niepoprzedzone rozumowaniem. IRRACJONALIZM - pogląd filozoficzny głoszący, że rzeczywistości nie da się poznać w racjonalny sposób, przypisujący najwyższą wartość pożarozumowym środkom poznawczym, przeciwstawny racjonalizmowi.

ISTOTA* - (z gr. — eidos; z tac. — esencja) samo sedno rzeczy, ich prawdziwa natura; wiedza, która wydaje się osiągalna, jeśli tylko jeszcze tr ochę wgłębimy się w poznanie świata; istota bytu to to, co sprawia, że byt jest jaki jest, albo że w ogóle jest; wg Kanta: sztuka i metafizyka mają na celu poznanie istoty bytu; wg Heideggera: istota bytu ludzkiego zawarta jest w jego egzystencji; wg niektórych mistyków: istotę bytu można poznać przez medytację.

JAKOŚĆ - według Platona: pewien stopień doskonałości; posiada cechy obiektywne, mierzalne (masę, kształt) oraz subiektywne, oceniane przez każdego inaczej (barwa lub zapach).

KALOKAGATH1A - połączenie dobra z pięknem; według Arystotelesa: życie cnotliwe; najwyższa z cnót, którą osiąga się po zdobyciu wcześniejszych, niższych w hierarchii przymiotów, umiejętność czynienia dobra dla niego samego.

KATASTEMATYCZNA PRZYJEMNOŚĆ - inaczej statyczna; według Epikura: polega na nieobecności bólu i niepokoju duszy, jest przyjemnością pełną i doskonalą, najwyższą. KATALEPTYCZNE POSTRZEŻENIA - mogą być podstawą kryterium prawdy; na ich podstawie można wydawać sądy prawdziwe. (?)

KATEGORIA -

KATHARS1S - (z gr. - oczyszczenie) estetyczno-moralna funkcja tragedii, która miała wzbudzać u widza intensywne doznanie litości i trwogi, pozwalające mu wyzwolić się od ruch i osiągnąć wewnętrzny spokój.

KOHERENCJA - (z tac. - spójność) spójność myśli dowodząca poprawności sądu opartego na sądach przyjętych wcześniej.

KON1UNKCJA - współwystępowanie, równowaga. (?)

KONWENCJONALIZM - (z tac. - oparty na umowie) mówi o tym, że twierdzenia i teorie naukowe są konwencjami przyjętymi ze względu na ekonomię/wygodę/prostotę myślenia; pogląd uznający istnienie prawd odmiennych dla każdego człowieka i braku prawdy powszechnej; prawdy uznawane są przez ogół jedynie umownie, w wyniku konwencji. KREACJON1ZM - pogląd, według którego świat został stworzony przez bóstwo, jest wynikiem zamierzonego i wolnego aktu stwórcy, świat został stworzony z nicości przez Boga; Bóg stwarza duszę ludzką przy każdorazowym powstaniu istoty ludzkiej.

LEMAT - twierdzenie pomocnicze, którego głównym zastosowaniem jest uproszczenie dowodów innych, bardziej istotnych twierdzeń. (?)

LOGOS - (z gr. - zbierać) wieloznaczne pojęcie będące synonimem słowa, rozumienia, rozumu, zasady porządkowania, prawa rządzącego rzeczywistością; według Heraklita z Efezu: rozum wszechświata, prawo świata, siła napędzająca jego nieustanny rozwój i trwanie, przeznaczeirie, które porządkuje bieg rzeczy i zespala przeciwieństwa; według Stoików: zasada metafizyczna podtrzymująca porządek świata, wszelkiego istnienia, źródło kosmicznego ładu, stała opatrzność sprawowana nad światem, metafizyczne principium. MACHIAWELIZM - inaczej makiawelizm; postawa charakteryzująca się cynizmem i brakiem skrupułów w dążeniu do celu, zespól działań politycznych i społecznych opierających się na podstępie, surowości, przebiegłości i oszustwie; cel uświęca środki. MANICHEIZM - głosi wiarę w ustawiczną walkę pomiędzy światłem i ciemnością, dobrem i ziem, wyznawców cechuje asceza, przede wszystkim w życiu seksualnym.